Page 12 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 4. Ünite

Kişi haset etmeyi bırakmazsa kendi
benliğine zarar verir. Gıybet ve dedi-
kodu gibi kötülüklere bulaşır. Ayrıca
haset manevi anlamda iyilikleri tü-
ketir. Kişinin iyi amellerini yok edip
onu manevi iflasa sürükler. Bu yüzden
Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
“Hasetten (kıskançlıktan) sakının!
Çünkü ateşin odunu yakıp tükettiği
gibi haset de iyi amelleri yakar, bi-
tirir.” Haset konusuna sıkça dikkat
45
çeken Hz. Peygamber hasedin imanla
46
bağdaşmadığını bildirmiştir. Bir baş-
ka hadis ise insanlar arasındaki birlik Görsel 4.10: Haset iyiliği tüketen bir ateştir.
ve kardeşliğin ancak kin ve haset gibi kötü duyguları terk etmekle oluşacağını belirtir:
“Birbirinize kin beslemeyin, birbirinize hased etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin. Ey
Allah’ın kulları, kardeş olun.” 47

Hasedin zararı sadece kişinin kendisiyle sınırlı kalmayıp toplumsal ilişkilere de uzanır.
Özellikle kıskançlık duygusu başkalarının imkanlarını çalma, hak sahiplerine engel olma
gibi sonuçlar doğurduğunda toplumun huzurunu bozar. İslam bilginleri psikolojik ve sosyal
zararlarını göz önüne alarak hasedi haram kabul etmişlerdir. İslami kaynaklarda sık sık
İblis’in Adem’i (a.s.) kıskanmasına da atıfta bulunularak hasedin şeytani bir huy olduğu
ifade edilir. İblis’in Adem’i (a.s.) kıskanması “gökte işlenen ilk günah”, Kabil’in Habil’i
48
kıskanması “yerde işlenen ilk günah” olarak değerlendirilir.
İnsanda başkalarına gıpta etme ve imrenme isteği vardır. Bu istek dinî anlamda yanlış bir
şey olmayıp normal bir tutumdur. Hz. Peygamber iki kişiye imrenileceğini bildirmiştir:
“Biri, Allah’ın kendisine verdiği malı hak yolunda harcayan kimse; diğeri, Allah’ın ken-
disine verdiği ilim ve hikmete göre karar veren ve onu başkalarına öğreten kimsedir.” 49

Düşünelim-Konuşalım

Sosyal ilişkilerde haset duygusuyla hareket etmenin sizce zararları nelerdir?

Suizan: Zan kesin olmayan bilgiye dayalı hüküm vermektir. İslam bilginleri zannı iki kısma
ayırmışlardır: Suizan ve hüsnüzan. Suizan bir kişi hakkında kötü düşünmek ve kötü kanaate
sahip olmaktır. Hüsnüzan ise insanlar hakkında iyi düşünmektir.
Hayat sürekli karar vermelerle geçer. Bilgiye dayalı olmayan değerlendirmeler insanı yan-
lışa sürükleyebilir. İnsanın bu konuda hassas olması gerekir. Kur’an-ı Kerim inanan kimsele-
ri bu konuda şöyle uyarır: “Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü bazı zan-
lar günahtır…” Hz. Peygamber de “Zandan sakının çünkü zan yalanın ta kendisidir.”
50
51
buyurarak suizanın olumsuz sonuçlarına karşı ikazda bulunmuştur. İslam dini suizan yerine
hüsnüzanla hareket etmeyi öğütler.
45 Ebû Dâvûd, Edeb, 44; İbn Mâce, Zühd, 22.
46 bk. Nesâî, Cihâd, 8.
47 Buhârî, Edeb, 62; Müslim, Birr, 23.
48 Mustafa Çağrıcı, “Haset”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 16, s. 378.
49 Buhârî, Zekât, 5; Müslim, Müsâfirîn, 268.
50 Hucurât suresi, 12. ayet.
51 Müslim, Birr, 28.
101