Page 11 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

Karahanlılar dönemiyle (XI. yüzyıl) İslami-
Etkinlik Yapalım yet’in etkisi altına giren edebiyatımızda
“Kutadgu Bilig” ve “Divan-ı Lügati’t-Türk”
“Girdim ilim meclisine, ilk akla gelen iki eserdir. İslami Türk ede-
biyatının en eski örneği olan Kutadgu Bilig,
Eyledim kıldım talep,
Yusuf Has Hacib tarafından manzum olarak
Dediler ilim geride, Türkçe yazılmıştır. Eserde yazar dört temsi-
İlla edep illa edep” li kişiyi konuşturmuş olup, eser bir siyaset-
name niteliğindedir. “Kutadgu Bilig” kutlu
(Yunus Emre) olma bilgisi, hükümranlık bilgisi anlamları-

Yukarıdaki beyit sizlere neleri çağrış- na gelmektedir. Kaşgarlı Mahmud’un eseri
tırmaktadır? Arkadaşlarınızla paylaşı- olan Divan-ı Lügati’t-Türk ise Abbasi halife-
nız. si Muktedi Billah’a takdim edilmiştir.
Karahanlılar dönemine ait diğer dinî-
edebî eserler ise Edib Ahmed’in Atabetü’l-Hakayık, Ahmed Yesevi’nin Divan-ı Hikmet ve
Rabguzi’nin Kısasu’l-Enbiya isimli eserleridir. 35
Atabetü’l-Hakayık’da İslam kültür ve medeniyetinin birinci
kaynağı olan Kur’an ayetleri ile Hz. Peygamber’in hadisle-
rinden yararlanılarak ortaya konulan ahlaki öğütler yer alır.
Divan-ı Hikmet XII. yüzyıldan günümüze kadar devam eden
Yesevi kültürünün oluşması ve özellikleri hakkında bize bilgi
veren bir eser hüviyetindedir. Eser Türkistan’dan Balkanla-
ra kadar geniş bir coğrafyada büyük bir etkiye sahiptir.
Hacı Bektaşı Veli XIII. yüzyılın Anadolu’sunda yaşamış,
Velayetname ve Makâlât adlı eserleriyle tanınmış erenler-
den biridir. Velayetname adlı eserde Hacı Bektaş’ın hayatı,
menkıbe ve kerametleri anlatılır. Makâlât ise Hacı Bektaş’ın
fikirlerini açıklayan ve onun şahsiyetini tanımamıza kaynak-
lık eden bir eserdir. 36
Miladi XIII ve XIV. yüzyıllar, Anadolu’nun manevi açıdan
Görsel 3.10: kalkınma çağıdır. Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaşî Veli
Hacı Bektaşî Veli’nin Makâlât ve Hacı Bayram Veli gibi büyük alimler Anadolu’da manevi
adlı eseri.
kalkınmayı hızlandırmıştır. 37

Bilgi Kutusu

İslam Etkisiyle Oluşan Edebiyat Ürünleri

Türk Halk Edebiyatı Divan Edebiyatı

İlahi Nefes Nutuk Devriye Şathiye Mevlit Miraciye Tevhit Naat Hilye

35 Nesimi Yazıcı, İlk Türk İslam Devletleri Tarihi, s. 95, 96,102.
36 Mehmet Şeker, Süleyman Genç, Türk İslam Medeniyeti Tarihi, s. 231, 239, 243.
37 Musa K. Yılmaz, Yunus Emre, s. 13-16.
68