Page 7 - Akaid 7. Ünite

7. Ünite KADER VE KAZAYA İMAN

yapacakları konuşmaları, hatta insanların gelecekte ne kazanacaklarını, ne zaman ve nerede öle-
ceklerini ezeli ilmiyle bilir.

Kur’an’da kader inancını temellendiren rü-
künlerden ikincisi Allah’ın (c.c) irade sıfatıdır. İrade;
Allah’ın (c.c) emirleri, hükümleri ve fiillerinde hür
olduğunu ve her şeyi dileyebileceğini öngören bir
sıfattır. Bu nitelik hem irade hem de meşiet kavra-
mıyla ifade edilir. Konuyla ilgili ayetlerde belirtildiği-
ne göre Allah (c.c) kullarından dilediklerini hidayete
erdirir, dilediklerini saptırır. Allah (c.c) isteseydi in-
sanların hepsini hidayete erdirirdi ve herkes iman
29
ederdi. Ancak O iman ve inkar konusunda kullarını
serbest bırakmış, iman edenleri hidayete erdirmeyi
“İnnellahe alâ külli şey’in kadîr” hattı.
dilemiştir. Allah’ın (c.c.) her şeye gücü yeter demektir.
Allah’ın (c.c) kudret ve tekvin sıfatları da kader
konusuyla doğrudan ilişkilidir. Allah Teala yaratıcılı- B BİLGİ KUTUSU
ğıyla öncelikle evrenin kaderine hükmetmiştir. Gök
cisimlerini ve yer küreyi belli hacimde yaratmış, ge- Kur’an’da yaratma sıfatı şu kav-
zegenlere belli yörüngeler tayin etmiş, yeryüzünde ramlar ile ifade edilmektedir;
yollar, dağlar, ovalar, nehirler var etmiş, gökten ölçü- • Halk (Allah’ın yaratması)
lü bir şekilde yağmur yağdırarak tat, renk ve özellik- • Îcât (Yokluktan varlığa çıkarma)
leri farklı bitkiler bitirmiştir. Bütün bunların Allah’ın • İbda’ (Örneği olmadan yaratma)
(c.c) fiilleri olduğuna dikkat çekilerek evrenin belir- • Kevn:Tekvin (Yoktan var etme)
lenmiş bir kaderi olduğuna işaret edilmiştir. Allah’ın
(c.c) tüm bunlara güç yetirebilmesi anlamında kud- • İnşa’ (Meydana getirme)
ret sıfatı, O’nun her tür mükemmellik sıfatlarını ta-
şıması ve yine her tür noksanlıktan münezzeh olmasıyla da doğru orantılıdır. Dolayısıyla Allah’ın
(c.c) her şeyi bilmesi, dilediğini dilediği gibi yaratması, her şeye güç yetirebilmesi gibi özellikleri
zaten O’nun mükemmel varlık olmasının gereklerindendir.

3. İnsan Kader İlişkisi

Kaza ve kader konusunun yanlış anlaşılmaması için Allah’ın (c.c.) isim ve sıfatları yanında in-
sanla alakalı bazı hususların da bilinmesi gerekmektedir. Dolayısıyla insanın nasıl bir varlık olduğu
öncelikle iyi tespit edilmelidir. Bizler insanı yapıp ettikleri açısından “rüzgarın önünde uçuşan bir
yaprak” gibi mi görüyoruz? Yoksa yapıp ettiklerinin tamamını kendi güç ve kudretiyle yapan, kendi
fiillerini kendisi yaratan bir varlık olarak mı? Ya da bu ikisinin ortasında dengeli bir şekilde mi insanı
tanımlıyoruz? İşte insana dair bu bakış açılarının doğruluğu ya da yanlışlığı ölçüsünde kaza ve ka-
der konusundaki bakış açımız da doğru veya yanlış olabilmektedir.

3.1. Akıl
Akıl; insanı diğer canlılardan ayıran temyiz gücü, düşünme ve anlama melekesi olarak ta-
nımlanmaktadır. Her şeyden önce insan, akıl sahibi olduğu için iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan
ayırabilen ve bu özelliğinden dolayı da dinin emir ve yasakları karşısında muhatap ve sorumlu olan
bir varlıktır.

29. bk. Yunus suresi, 99. ayet.

141