Page 3 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 3. Ünite
P. 3
İSLAM VE HUKUK
Diğer İslami ilimlerde olduğu gibi fıkıh ilminin temelleri de Peygamber Efendimiz döneminde
atılmıştır. Ancak müstakil bir disiplin olarak Müslümanların, zaman içerisinde ortaya çıkan sorun-
lara pratik çözüm arayışlarının bir sonucu olmuştur. Bu arayışlarda dinin temel kaynakları olan
Kur’an ve sünnet yanında bu kaynaklar çerçevesinde akıl yürütme yöntemleri kullanılmıştır.
Fıkıh ve fıkıh usulü alanında birçok İslam alimi yetişmiştir. Bu alimlerin önde gelenlerinden
biri İmam-ı Âzam Ebû Hanife’dir. Onun fıkıh konusundaki görüşlerini öğrencileri İmam Muhammed
ve İmam Ebû Yusuf derlemiştir. İmam Şâfiî de er-Risâle adlı eseriyle fıkıh usulüne büyük katkılar-
da bulunmuştur.
2. İslam Hukukunun Temel İlkeleri
Bir hâkim hüküm verirken sizce nelere dikkat etmelidir?
İslam dininin ana kaynakları Kur’an ve sünnettir. İslam Hukuku’nun temel ilkeleri de bu kay-
naklara dayanır. Fıkıh ilmiyle uğraşan kişi olan fakih, hüküm çıkarırken Kur’an ve sünnet doğrul-
tusunda belirlenen ilkelere riayet etmelidir. Bu ilkelerden bazıları şunlardır:
• Tekliflerde kolaylık
• Helallerde genişlik (Haramlarda sınırlılık)
• Adaletin gözetilmesi
• Cezalarda bireysellik
• Suç ve ceza arasında denge
• Kamu yararının gözetilmesi
2.1. Tekliflerde Kolaylık
Sizce Yüce Allah insana gücünün yetmeyeceği bir sorumluluk yükler mi? Niçin?
Teklif, Allah’ın (c.c.) kulunu bir işi yapma veya yapmama hususunda yükümlü tutması anla-
mına gelir. Herhangi bir hükmü yerine getirmekle yükümlü olan kişiye de mükellef denir. Kur’an’ın
emir ve yasaklarına muhatap olan, akıl sağlığı yerinde ve ergenliğe ulaşmış tüm bireyler mükel-
leftir.
Bireyin özel şartları mükellefiyetin sınırlarını belirler. Sağlıklı bir bireyin yerine getirebilece-
ği hüküm, o hükmü yerine getiremeyecek durumdaki bir hasta için hafifletilebilir veya tamamen
kaldırılabilir. Örneğin sağlıklı bir bireye farz olan Ramazan orucu, oruç tutamayacak durumda
hasta olan bir birey için, Ramazan ayından sonra ve iyileşince tutulmak üzere kolaylaştırılır. Oruç
tutamayacak kadar yaşlı olanlar ve iyileşme umudu kalmayan hastalar için ise oruç tutma yüküm-
lülüğü tamamen kaldırılarak fidyeye çevrilir.
75
