Page 4 - 12. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 4. Ünite

93
Kültürümüzde Peygamberimiz

ahlakı, geçim tarzı ve ölümü gibi konular şemaillerin ana konularını oluşturur. Şemail-i şerifle
2
ilgili çalışmalar hilye denilen bir sanat dalını doğurmuştur. Hilye ve şemail türlerinin konuları or-
taktır fakat şemail daha kapsamlı bir anlatıma sahiptir. Hilyeler Hz. Peygamber’in (s.a.v.) fiziki ve
ruhi portresini ortaya koymayı amaçlarken şemailler onun yaşayış biçimini her yönüyle açıklar.
Allahu Teala, iman ve ibadet hususunda Peygamber Efendimizi (s.a.v.) övmüş ve tüm insan-
lara örnek olarak göstermiştir. Bu sebeple Hz. Peygamber’e (s.a.v.) olan ilgi artmış, Peygamberi-
mizin (s.a.v.) yaşam tarzı, fiziki ve ruhi özellikleri en ince ayrıntısına kadar kaydedilmiştir. Bu da
şemail türünün ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Görsel 4.1: Mustafa Rakım Efendi‘nin 1816 tarihli bir hilyesi. Hilyede “Basmasa mübârek kademin rûy-i zemîne
/ Pâk etmezîdî kimseyi hâk ile teyemmüm” (Mübarek ayağını yeryüzüne basmasaydı / Toprak teyemmüm ile
kimseyi temizlemezdi) yazmaktadır.

Kur’an-ı Kerim’e Göre Şemail-i Şerif

Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şerifler şemail-i şeriflerin oluşumunda yer alan iki temel kaynak
olmuştur. Resûlullah’ı (s.a.v.) bütün yönleriyle öğrenmeye ve onun özelliklerini benimsemeye ön-
celikle Kur’an-ı Kerim teşvik etmiştir. Buna göre Hz. Peygamber (s.a.v.) bütün insanlara bir müj-
deci ve bir uyarıcı olarak gönderilmiş ve bizzat kendisinin bu gerçeği A’râf suresi, 158. ayette (Ey
3
Muhammed!) De ki: “Ey insanlar! Şüphesiz ben, yer ve göklerin hükümranlığı kendisine ait
olan Allah'ın hepinize gönderdiği peygamberiyim…” diye duyurması istenmiştir.

2. bk. M. Yaşar Kandemir, “eş-Şemail'ün Nebeviyye”, DİA, C 38, s. 500.
3. bk. Sebe’ suresi, 28. ayet.