Page 4 - İslam Ahlâkı 1. Ünite

1. ÜNİTE İSLAM AHLAKI

İslam ahlakının ana konusu iyi ve kötü huy ve davranışların ne olduğudur. “İyi” ve “kötü”
huylar, Allah (c.c.) tarafından insanın fıtratına konulmuştur. Allah (c.c.), insanı yarattığında
ona “iyi” ve “kötü”nün bilgisini tanıtmış ve tercihi insanın kendisine bırakmıştır. Bu konu bir
ayette şöyle belirtilmiştir: “Nefse ve onu düzgün bir biçimde şekillendirip ona kötülük
duygusunu ve takvasını (kötülükten sakınma yeteneğini) ilham edene andolsun ki,
nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir.” 9

İslam ahlakına göre iyi ve kötü, dinin emirlerine uymak ve uymamak ile ilişkilidir. Allah’ın
(c.c.) emirlerine uymak iyi ahlakı, uymamak ise kötü ahlakı doğurur. Buna göre, dinin emir ve
yasakları ahlakın ana konusu olarak karşımıza çıkar.

İslam ahlakının gayesi, “en güzel biçimde yaratılmış” (ahsen-i takvim) insanın bu
10
yaratılışına uygun olarak yaşamasını sağlamaktır. İslam ahlakı, güzel huy ve davranışların
insana kazandırılmasını gaye edinir. Peygamberimiz’in (s.a.v), “Ben güzel ahlakı tamamlamak
üzere gönderildim.” hadisi bu gayeyi en yalın ve güzel bir şekilde açıklamaktadır.
11
İslam ahlakı, “neyi yapmalıyız” sorusunun cevabını araştırır. İyi ve kötü hakkında bilgi ve-
rir. Uymak zorunda olduğumuz kuralları ve sorumluluklarımızı tanıtır. Böylece ahlaki olarak
mükemmel bir insan meydana getirmeyi gaye edinir. 12

İslam ahlakı, insan davranışlarını güzelleştirmekle ilgili olduğu için gayesi itibariyle insa-
nı doğruya ve iyiye yönlendirmeyi amaçlar. İslam ahlakı, insanın ahlaki değer ve erdemleri
bilmesinden ziyade bunları hayata geçirmesiyle ilgilenir.

2. İslAm AhlAkının Kaynağı

Ahlak, dinî ve toplumsal kurallar manzumesidir. İnsanların dinî, ferdî ve ictimai yaşayış-
larına dair ilke ve kurallar belirler. Ahlak, bir değerler sistemidir. İnsanın kabiliyet ve yetenek-
leri ölçüsünde bireyin kendisine ve toplumsal hayata yönelik görev ve sorumluluklarıdır.

Kur’an, insanlara neyin iyi neyin kötü olduğunu, Allah (c.c.) katında davranışlarımızın
değerinin ne olduğunu açıklar. Sünnet ise Kur’an’ın açıklamalarının Peygamberimiz’in (s.a.v)
hayatıyla nasıl uygulanacağını gösterir. Buna göre İslam ahlakının iki temel kaynağı vardır.
Birincisi Kur’an-ı Kerim, ikincisi Hz. Peygamber ’in (s.a.v) söz ve davranışları olan sünnettir.

NOT EDELİM
İslam Ahlakı;
• İnsan davranışlarına atfedilen değerlerin, mahiyetini,
ölçüsünü ve kaynağını araştırır,
• İyi fiilleri yapmayı ve kötü fiilleri terk etmeyi konu
edinir,
• İnsanın sorumluluklarını sıralar,
• Davranışlarımızın sonuçlarını araştırır.

9 Şems suresi, 7-9. ayetler
10 Tin suresi, 4. ayet
11 İmam Malik, Muvatta’, Hüsnü’l-hulk, 8.
12 Mustafa Çağrıcı, s. 22.
12