Page 2 - İslam Ahlâkı 1. Ünite

1. ÜNİTE İSLAM AHLAKI

1. İslAm AhlAkının tanımı, Konusu ve GAyesi

İslam kelimesi sözlükte s-l-m kökünden türemiş en genel ifadesiyle barış, emniyette ve
güvende olmak anlamlarına gelmektedir. İslam kelimesinin teslim olma, boyun eğme ve
itaat etme gibi anlamları da vardır. İslam Allah’a (c.c.) teslim olmak, onun emirlerine boyun
eğmektir.

Terim anlamı olarak İslam; Yüce Allah’ın vahiy yoluyla son peygamber Hz. Muhammed’e
(s.a.v) gönderdiği ilahi emir, yasak, öğüt ve kuralların yer aldığı son dinin adıdır. Bir başka
1
ifadeyle bir ve tek olan Allah’a (c.c.) iman etmeyi, tüm peygamberlerin ve Hz. Muhammed’in
(s.a.v) Allah’ın peygamberi olduğunu kabul etmeyi ve Kur’an-ı Kerim’in Allah (c.c.) kelamı
olduğuna teslim olmayı emreden dindir. İslam dini tek ve bir olan Yüce Allah’a ibadet edilen
2
bir yaşam biçimidir.
ÖĞRENELİM
İslam dini kıyamete kadar hükmü geçerli İslam’ı kabul eden kişiye (Arapça
tek din olmasından dolayı tüm zamanları ve tüm kökenli) Müslim veya (Farsça kökenli)
insanları muhatap alan esaslar ortaya koyar. İs- Müslüman denir.
lam’ın temel esasları veya Kur’an’ın ana muhte-
vası diyebileceğimiz iman, ibadet, ahlak ve mua-
melat hükümleridir. İbadet, yalnızca Allah’a (c.c.)
kulluk şuuruyla ve Allah’ın (c.c.) rızasına uygun
olarak davranmaktır. Ahlak ise iman ve ibadet ile
elde ettiğimiz manevi değerleri bir hayat tarzı
hâline getirmektir.

Arapça bir kelime olan ahlak, hulk ve hulûk
kelimelerinin çoğuludur. Yaratılmış veya yara-
tıklar manasına gelen “halk” kelimesi ahlak ile
aynı köktendir. Dolayısıyla, toplum, fıtrat ve ah-
lak arasında tabii bir bağlantı vardır. Buna göre
ahlak, toplumların yaratılışlarına, yani fıtratları-
na uygun olan veya olmayan davranış biçimleri,
huy, seciye, insanın manevi yapısını belirleyen
özellikler gibi anlamlara gelmektedir.
3
Ahlak kavramı, insanın karakterini, huyunu,
davranışlarını içeren ve her insanda olumlu veya
olumsuz, iyi veya kötü olarak var olan bir özel-
liktir. İnsanın iyi veya kötü olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri, huyları ve
bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışlar bütünüdür. Her insanın ahlakı vardır.
4
Ahlak, iyi veya kötü huy ve karakterlerin tamamını içerir. Başka bir ifadeyle insanın fazilet
(erdemler) ve rezâletleri (kötü özellikler) ahlakın kapsamı içerisine girer.

1 Dini Terimler Sözlüğü, s. 176.
2 bk. Bakara suresi, 51. ayet
3 bk. Osman Pazarlı, İslam’da Ahlak, s.11-12; Mustafa Çağrıcı, Ana Hatlarıyla İslam Ahlakı, s. 16.
4 bk. TDV İslam Ansiklopedisi, C 2, s. 1.

10