Page 17 - İslam Tarihi 7. Ünite

7. Ünite
7. Ünite
geçmek isteyen Türkiye, azami iletişim ve iş birliği ile bloklaşmaların önlenmesini savunmaktadır. ABD’nin
İran’a uyguladığı ekonomik yaptırımlar karşısında ara bulucu ve yapıcı bir tutum içinde olan Türkiye nük-
leer silahlar konusunda da İran’a gösterilen tepkinin aynı şartlardaki diğer ülkelere gösterilmemesini tu-
tarsız bulmaktadır. 38
Türkiye, Orta Asya ülkelerinden olan Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan’ı
bağımsızlıklarını ilan ettikten hemen sonra tanımış ve diplomatik temaslara başlamıştır. Türkiye ile ortak
dil, tarih ve kültüre sahip olan bu ülkeler ile diplomatik ilişkiler ve iş birliği kısa sürede gelişmiştir. Türkiye
TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı) vasıtasıyla bu ülkelere kalkınma yardımları yapmakta; eğitim
programları, projeler ve teknik yardımlarla da bölgede önemli bir misyon üstlenmektedir. Türkiye’nin böl-
gede açtığı Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullar, yürüttüğü “Türkiye Bursları” programı ve Türk-Kazak Ulus-
lararası Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi ile Türk-Kırgız Manas
Üniversitesi eğitim alanındaki iş birliğinin örnekleridir.
Türkiye, Afrika ülkeleriyle 1990’ların sonunda canlan-
dırdığı ilişkilerini giderek ilerletmiş, Afrika’ya açılım söy-
lemiyle başlayan politika, Afrika ile ortaklık söylemine dö-
nüşmüştür. Karşılıklı olarak açılan büyükelçilikler ile ilişkiler
güçlendirildiği gibi TİKA, AFAD (Afet ve Acil Durum), Yunus
Emre Enstitüsü, Maarif Vakfı, Türkiye Diyanet Vakfı, Anado-
lu Ajansı, Türk Hava Yolları gibi kurumlarla kıtadaki faaliyet-
ler yaygınlaştırılmıştır. Türkiye sunduğu burs olanaklarıyla
Afrikalı gençlere Türk üniversitelerinde okuma imkânı ve-
rerek bölgedeki yetişmiş eleman ihtiyacının karşılanmasına
destek olmaktadır.
Kökleri Osmanlı Devleti’ne kadar uzanan Türkiye-So-
mali dostluğu ülkedeki iç savaşın sona ermesiyle yeniden
canlanmıştır. Bir Afrika ülkesi olan Somali’nin 2011 yılında
yaşadığı büyük kıtlık felaketinin ardından Türkiye en büyük
yurt dışı yardımını bu ülkeye yapmıştır. Eğitim, sağlık, ulaş-
tırma ve güvenlik alanlarında yaptığı faaliyetlerle ülkenin
yeniden inşasına destek olmaktadır. Türk şirketleri ülkede
büyük yatırımlar yapmakta, iki ülke arasındaki ticaret hac- Görsel 7.8
TİKA’nın 2018 yılında Cezayir’de
mi her geçen gün artmaktadır. ihya ettiği eserlerden Keçiova Camii
Balkanlar, Türkiye için öncelik taşıyan bölgelerden biri-
dir. Zira bölgenin Türkiye ile coğrafi, siyasi ve ekonomik bağları olduğu gibi tarihî, kültürel ve insani
bağları da bulunmaktadır. 1980’li yılların sonundan itibaren Yugoslavya’nın dağılma süreci Balkanları
dengelerin alt üst olduğu istikrarsız bir döneme sürüklemiştir. Bölgede tahribatı çok yüksek ve hatta
soykırıma varan çatışmalar yaşanmıştır. Bu aşamada bölgesel sahiplenme ve kapsayıcılık ilkelerini te-
mel alan bir siyaset güden Türkiye; ilişkilerini bağımsızlık, egemenlik, toprak bütünlüğüne saygı ve iç
işlerine karışmama prensipleri üzerinden yürütmüştür. Türkiye, kurulmasına ön ayak olduğu Güney-
doğu Avrupa İşbirliği Süreci, Bölgesel İş Birliği Konseyi ve üçlü danışma mekanizmaları ile iyi komşuluk
ilişkileri ve bölgesel iş birliğine dayalı politikasını somutlaştırmıştır.
Bosna-Hersek’in 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesi ile patlak veren savaşta aktif bir politika
takip etmeye çalışan Türkiye, uluslararası örgütleri devreye sokmak amacıyla diplomatik girişimlerde
bulunmuştur. Savaş boyunca Bosna halkının yanında yer almış, savaşın ardından da ülkede kurulan
siyasi dengenin korunması çabalarını desteklemiştir. Türkiye ticari ilişkilerini canlı tuttuğu Bosna-Her-
sek’e TİKA başta olmak üzere çeşitli kurumları vasıtasıyla kalkınma yardımlarında bulunmaktadır. Ortak
mirasa sahip iki ülke arasındaki kültürel ilişkiler kapsamında Yunus Emre Türk Kültür Merkezi önemli
faaliyetler yürütmektedir.
38 Kemal İnat, Mustafa Caner, “Türkiye’nin İran Politikası 2018”, Türk Dış Politikası Yıllığı 2018, s. 27-29.

137