Page 2 - İslam Kültür ve Medeniyeti 4. Ünite
P. 2
IV. ÜNİTE
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİNDE İLİM
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. “Bilgi türleri”ni sınıflandırınız.
2. İslam kültür ve medeniyetinde ilim, kaynağı ve konusu itibariyle nasıl temellendirilmektedir? Araştırınız.
3. “İnanç” ile “bilgi” ilişkisi hakkında neler düşünüyorsunuz?
4. Geçmişten günümüze bilginin bir “güç” olarak etkilerini araştırınız.
5. İslam’ın yayılması ve Müslümanların insanlığın ortak mirasındaki payında ilmî faaliyetlerin rolünü araştırınız.
1. KUR’AN VE SÜNNETTE İLİM
İlim; bilgi, marifet ve hakikat anlamındadır. İnsan, yol gösterici birikim sahibi olmakla değer
kazanır. Kur’an’a göre Allah (c.c.), görünen ve görünmeyen her şeyin bilgisine sahiptir. İnsana
bilmediklerini öğretendir.
1
Ilmîn değeri, karşıt anlamı olan zan ve cehalet
kavramları ile anlaşılır. Kur’an-ı Kerim’deki “...Hiç BİLGİ NOTU
bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?...” ayeti, bilgi- “...De ki Rabbim, ilmîmi arttır.”
2
nin ve bilgi sahibi olmanın belirleyici rolüne işaret Taha suresi, 114. ayet.
eder. İlim, İslam Medeniyetinde diğer uygarlıklara
nazaran çok daha etkili ve dönüştürücü role sahiptir. Kur’an bilme yetisinin, insanı diğer var-
lıklardan ayıran en önemli fark olan akıl sayesinde kazanılacağını vurgular. “Bilin ki yeryüzünü
ölümünden sonra diriltmektedir. Düşünesiniz diye gerçekten, size ayetleri açıkladık.” 3
YORUMLAYALIM
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
1-2. Yaratan Rabbi’nin adıyla oku. O,
insanı “alak”dan yarattı.
3. Oku, senin Rabbin en cömert olandır.
4-5. O, kalemle yazmayı öğretendir, in-
sana bilmediğini öğretendir.
Kur’an’ın ilk nazil olan ayetlerinin “Oku” emri ile başlamasını, İslam medeniyetinin bir ilim
medeniyeti olması açısından değerlendiriniz.
İslamiyet bir ilim dini, İslam Medeniyeti de bir ilim medeniyetidir. Kur’an’da bilginin yegâne
sahibinin ve kaynağının Allah (c.c.) olduğu gerçeği şöyle ifade edilir; “O, güneşi bir ışık (kaynağı),
ayı da (geceleyin) bir aydınlık kılan, yılların sayısını ve hesabını bilmeniz için ona menziller takdir
edendir. Allah bunları (boş yere değil) ancak gerçek ile (hikmeti gereğince) yaratmıştır. O, ayetlerini
1 bk. Alak suresi, 3-5. ayetler.
2 Zümer suresi, 9. ayet.
3 Hadid suresi, 17. ayet.
62