Page 61 - Tefsir Okumaları 3. Ünite

3. ÜNİTE

“Biz zalimlere öyle bir ateş hazırladık ki onun alevden duvarları kendilerini çepeçevre ku-
şatmıştır. (Susuzluktan) feryat edip yardım dilediklerinde, erimiş maden gibi, yüzleri yakıp

kavuran bir su ile kendilerine yardım edilir. O ne kötü bir içecektir! Cehennem ne korkunç
133
bir yaslanacak yerdir.” Bunun farkında olan Rahmânın kulları dualarında cehennem azabın-
dan kurtulma isteklerini hiçbir zaman eksik etmezler. Kendilerini cehenneme sürükleyecek tüm

davranışlardan kaçınırlar. İbadetlerinde, sosyal hayatlarında, kazançlarında ve harcamalarında
Rablerinin rızası doğrultusunda hareket ederler.

(O kullar), harcadıklarında ne israf ne de cimrilik ederler; ikisi arasında orta bir yol
tutarlar.

Helal yollardan elde ettikleri kazançlarını harcarken orta yolu tercih ederler. Gereksiz har-
camalarla israf etmezler, vermeleri gereken miktarları da kısarak cimrilik yapmazlar. Yüce Al-
lah’ın (c.c.) israf edenleri de cimrilik yapanları da sevmediğini bilirler. Kur’an-ı Kerim israf edenleri
şöyle uyarmaktadır: “Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya haklarını ver, fakat saçıp

savurma. Çünkü saçıp savuranlar şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise Rabbine karşı çok
nankörlük etmiştir.” “Ey Âdemoğulları! Her mescitte ziynetinizi takının (güzel ve temiz
134
135
giyinin). Yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez.” Kur’an’ı Kerim
cimrilik edenleri de şöyle uyarmaktadır: “Allah’ın (c.c.) kendilerine lütfundan verdiği nimetler-

de cimrilik edenler, bunun, kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Hayır! O kendileri
için bir şerdir. Cimrilik ettikleri şey kıyâmet gününde boyunlarına dolanacaktır. Göklerin ve
yerin mirası Allah’ındır (c.c.). Allah (c.c.), yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.” “Bunlar
136
cimrilik eden, insanlara da cimriliği emreden ve Allah’ın (c.c.), lütfundan kendilerine verdi-

ği nimeti gizleyen kimselerdir. Biz de o nankörlere alçaltıcı bir azap hazırlamışızdır.” İsraf
137
ve cimrilikten insanları alıkoyan yüce Allah (c.c.), onlara daima dengeli olmayı tavsiye etmiştir:
“Eli sıkı olma, büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır, (kaybettiklerinin) hasretini çeker
138
durursun.”

Bazı müfessirlere göre ayette zikredilen israftan maksat, malı, Allah’a (c.c.) isyan yolun-
da harcamak; cimrilikten maksat ise Allah’ın (c.c.) farz kıldığı bir hakkı kısıtlamak, malı o yolda
harcamamaktır. İkisinin ortası ise malı Allah’a (c.c.) isyan yolunda harcamamak ve Allah’ın (c.c.)
farz kıldığı hakları yerine getirmektir. Bu konuda İbn Abbas’ın şöyle dediği rivayet edilir: “Hak
139
uğrunda bir kimse yüz bin dirhem dahi harcayacak olsa, bu israf olmaz. Hak olmayan bir yerde bir
kimse tek bir dirhem dahi harcayacak olursa bu bir israftır. Her kim hak yolunda yapılması gere-
ken harcamaya engel olursa, o takdirde de cimrilik etmiş olur.”
140

133 Kehf suresi, 29. ayet.
134 İsrâ suresi, 26-27. ayetler.
135 A’râf suresi, 31. ayet.
136 Âl-i İmrân suresi, 180. ayet.
137 Nisâ suresi, 37. ayet.
138 İsrâ suresi, 29. ayet.
139 Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, C 6, s.194.
140 Kurtubi el-Camiu li-Ahkami’l-Kur’an, C 12, s. 608-611.

177