Page 14 - AİHL Temel Dini Bigiler 4. Ünite

4. ÜNİTE

İslam, gıybet etmeyi yasaklamıştır. Kur’an-ı Kerim:
“Ey iman edenler! Zannın birçoğundan sakının. Çünkü
zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve
mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini
yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini ye-
mekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah’a
karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok
53
kabul edendir, çok merhamet edendir.” ayeti ile bu
çirkin fiili, kişinin ölü kardeşinin etini yemesine benzet-
miştir.

Bir kimsenin arkasından onun şahsı, ailesi ve diğer
yakınlarıyla ilgili maddi ve manevi kusurlarından söz
Dedikodu yapmak kul hakkıdır. edilmesi gıybettir. Gıybet sözle olduğu gibi yazı, ima,
işaret ve taklit gibi davranışlarla da olabilir. Kur’an-ı Ke-
rim’de böyle davranan kişilere verilecek cezaların büyük
olduğunu ifade etmek için “... vay hâline!” denilmiştir.
54
Bu tür söz ve hareketlerin gerçeği ifade etmesi onun
gıybet olma niteliğini değiştirmez. Nitekim Hz. Peygam-
YAZALIM ber (s.a.v.) bu konuya dair hadisinde bir kişiyi kendisinde
bulunan kusurlarla anmanın gıybet olduğunu, kendi-
Gıybetin bireye ve topluma sinde bulunmayan bir kusuru ona isnat ederek aleyhin-
verdiği zararları yazınız. de konuşmanın ise iftira olduğunu bildirmiştir: “Gıybet;
Müslüman kardeşini hoşlanmadığı şeylerle arkasından
....................................................... çekiştirmendir.”, “Eğer söylediğin onda varsa gıybetini
................................................................ yapmış oldun. Eğer söylediğin onda yoksa bir de büh-
................................................................ tanda (iftirada) bulundun demektir.”
55
................................................................
................................................................ Gıybet, toplumda küskünlük, dargınlık hatta düşman-
............................................................... lıklara yol açan bir davranıştır. Belli bir kişi veya zümrenin
................................................................ şeref ve haysiyetini rencide etmeden genel olarak insan-
................................................................ ların kötülüğünden söz etmek gıybet olarak kabul edil-
mez.

Gıybet yapmak haram olduğu gibi gıybeti dinlemek
de haramdır. İslam’a göre, imkan ölçüsünde sözlü veya
fiili olarak gıybet edene engel olunmalı, bu mümkün ol-
mazsa gıybet yapılan topluluk terk edilmelidir. Bu konu-
Yüce Allah buyuruyor ki: da Kur’an-ı Kerim’de : “Ayetlerimiz hakkında dedikodu-

“Mü’min erkekleri ve mü’min ya dalanları gördüğün vakit başka bir söze dalıncaya
kadınları işlemedikleri şeyler kadar onlardan yüz çevir, uzaklaş. Şayet şeytan sana
yüzünden incitenler, bir iftira unutturursa hatırladıktan sonra (kalk), o zalimler gru-
56
ve apaçık bir günah yüklenmiş- bu ile beraber oturma.” buyurulmuştur.
lerdir.” Gıybet eden kişinin bu günahından dolayı tövbe et-
Ahzâb suresi, 58. ayet.
mesinin farz olduğu kabul edilmekle birlikte Peygam-
ber Efendimizin şu hadis-i şerifine göre helalleşmek de

53. Hucurât suresi, 12. ayet.
54. bk. Hümeze suresi, 1-2. ayetler.
55. Müslim, Birr, 70; Tirmizî, Birr, 23.
56. En’âm suresi, 68. ayet.
108