Page 17 - AİHL Temel Dini Bigiler 4. Ünite
P. 17
AHLAKİ DAVRANIŞLAR
başarılarını beğenmek ve “Onda varsa bende de olabilir.”
düşüncesiyle hareket etmektir. Peygamber Efendimiz bu Peygamber Efendimiz
konuda şöyle buyurmuştur: “Şu iki kişi dışında kimseye buyuruyor ki:
imrenmek doğru değildir: Bunlardan biri, Allah’ın kendi- “Müslümanların eksiklerini,
sine verdiği doğru bilgiyi uygulayan ve bunu başkasına ayıplarını araştırmayın. Zira her
da öğreten bilge kişi; diğeri de Allah’ın kendisine verdiği kim Müslümanların ayıplarını
malı hak yolda harcayan zengin ve cömert kişidir.” 68 araştırırsa, Allah Teâlâ da onun
ayıplarını tâkip eder, nihayet
Haset ile kıskançlık zaman zaman birbirinin yerine evinin içinde bile onu rezil ve
kullanılsa da kıskançlık, hasetten farklı olup manası on- rüsvâ eder.”
dan daha geniştir. Ahlaki bakımdan haset her türü kötü
olarak değerlendirilir. Kıskançlık ise makul ve ılımlı öl- Ebû Dâvûd, Edeb, 44.
çüde tutulması şartıyla doğal bir tepkidir. Bir kimsenin
eşini, ailesini ve kendine ait olan bir hak ve menfaati
başkasından kıskanması haset değildir. Kıskançlık, tabii
ve fıtri bir eğilimdir. TARTIŞALIM
Haset, bir tür kalbi hastalıktır. Bu nedenle öncelikle “Mü’min suizanna sebep ol-
haset eden kişi bu hâlinin farkına varıp kendisine ve çev- mamalıdır.”
resine zarar veren hastalıklı durumdan kurtulmak için
çaba sarf etmelidir. Bir mü’mine yakışan, pek çok olum- Mü’minlerin annesi Safiyye
suzluğa yol açan hasetten uzak durmaktır. b. Huyey (r.a.) şöyle rivayet et-
mektedir: “Resul-i Ekrem (s.a.v.)
2.5. Suizan itikâfa girmişti. Bir gece onu zi-
yarete gidip konuştum. Sonra eve
Zan, kesin bilgiye sahip olmadan tahmine göre ko- dönmek üzere kalktığım zaman,
nuşmak, fikir yürütmek, itham etmek ve bilgi vermektir. O da beni evime götürmek üzere
Bir kimse hakkında doğru bilgi ve delile dayanmaksızın kalktı. Bu sırada Ensar’dan iki kişi
yapılan olumsuz yorum ve görüşlere ise suizan, yani bizimle karşılaştı. Peygamber’i
“kötü zan” denir. (s.a.v.) görünce oradan çabucak
uzaklaşmak istediler. Resul-i Ek-
Suizan, kin, nefret, düşmanlık ve kıskançlık gibi rem (s.a.v.): Biraz yavaş olun. Ya-
olumsuz duygu ve düşüncelerin bir sonucu olarak or- nımdaki Safiyye Binti Huyey’dir”
dedi. Onlar: Elçisinin uygunsuz bir
taya çıkmaktadır. Bu kötü duygular kişinin doğru karar davranışta bulunmasından Allah
verebilmesini engellemekte ve kişiyi yanlış davranışlara Teâlâ’yı tenzih ederiz, Yâ Resulal-
yöneltmektedir. Suizanda bulunmak kişinin saygınlığını lah! deyince de: “Şeytan insanın
yitirmesine, insanların ondan hoşlanmamasına neden vücudunda kan gibi dolaşır, onun
olur. Sosyal ilişkileri olumsuz etkiler; dostlar, akrabalar sizin kalbinize bir kötülük (veya bir
ve komşular arasındaki samimiyeti zedeler. şüphe) atmasından korktum.” bu-
yurdu.
Kur’an-ı Kerim’de: “Ey iman edenler! Zannın bir- Buhârî, İtikâf, 11, Ahkâm, 21; Müslim,
çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Selam, 23–25.
Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştır- Hadiste anlatılan olayda Pey-
mayın...” buyurulmaktadır. Ayetten anlaşıldığı üzere gamberimiz (s.a.v.) neden açıkla-
69
zannın hepsi günah değildir. Nitekim bir başka ayette ma yapma gereği duymuştur? Sı-
mü’minlere karşı hüsnüzanla muamelede bulunmak nıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
gerektiği beyan edilmektedir: “Bu iftirayı işittiğiniz za-
68. Buhârî, İlim, 15.
69. Hucurât suresi, 12. ayet.
111
