Page 7 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 2. Ünite

İSLAM VE EKONOMİK HAYAT

larla geçmişten günümüze devam etmiştir. Komşuluk ilişkisi içerisinde olan insanlar arasındaki
infak kültürü “Komşusu açken tok yatan bizden değildir. ” gibi İslami ilkelerle sürdürülürken daha
17
sistemli ve kalıcı yardımlar içinse vakıflar kurulmuştur. Bu vakıflar; şifahane, imarethane, misa-
firhane, medrese, yol ve çeşme yapımı gibi daha pek çok alanda kurumlar aracılığıyla toplumsal
fayda sağlamışlardır.

Vakıflar, İslam tarihi boyunca çok çeşitli hizmetler üstlenmişlerdir. Günümüzde de bu hiz-
metlerine devam etmektedirler. Vakıflar, aynı zamanda servetin zengin kesimlerden toplumun
daha fakir kesimlerine doğru akışını gerçekleştirerek sosyal dengenin kurulmasında ve sosyal
bütünleşmenin sağlanmasında rol almışlardır.

BİLİYOR MUSUNUZ?

Osmanlıda; hastalanan kuşların, dağda aç kalan kurtların, yara-
lanan atların hizmetlerine koşulmuş, onların tedavisi, beslenmesi
ve nesillerinin devamı için çeşitli vakıflar kurulmuştur. Cami, med-
rese, mektep, saray gibi her türlü yapının bol güneş alan ve rüzgâr
vurmayan cephelerine “Kuş Köşkü” veya “Kuş Sarayı” da denilen
kuş evleri yerleştirilmiş, mezarlardaki mermer sandukaların yanına
yağmur suyu birikip kuşların içmesi için küçük tekneler yapılmış-
tır. Örneğin; Bursa’daki “Gurabâhâne-i Lâklâkan” denilen Leylek
Hastanesi yeryüzü tarihinde eşsiz bir müessesedir.

Tarihimizde vakıflar aracılığıyla infak kültürü yaşatılmıştır. Örneğin çeyiz hazırlayan genç
kızlara, yolda kalanlara, kimsesizlere yardım amacıyla vakıflar kurulmuştur. İslam tarihindeki
çokça örnekleriyle karşılaştığımız bu infak anlayışı şüphesiz dinimizin bu konuyla ilgili emirleri,
öğütleri ve tavsiyelerinin bir sonucudur. Müslümanın taşıdığı en temel özelliklerden olan sevgi
ve şefkat sadece insanları değil bütün mahlukatı kuşatmış ve tarihte benzeri görülmemiş hayır
müesseseleri inşa edilmiştir.
İslam dini, kıskanç ve bencil tutkulardan arındırarak insanı olgun bir Müslüman haline ge-
tirmeyi hedefler. Bu doğrultuda Yüce Allah, nefsinin bencilliğinden korunan kimselerin kurtuluşa
ereceğini bildirmiştir.
18
Toplumda zengin-fakir ayırımı yerine saygı ve sevginin; kin ve nefret yerine kardeşliğin oluş-
masının, o toplumda infak kültürünün yaşatılmasıyla mümkün olacağını unutmayalım.

DEĞERLENDİRELİM

Aşağıdaki ilgili ayetleri okuyarak infakın hayatımızdaki önemi açısından değerlendiriniz.
“Onlar, gayba inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden infak
ederler.” (Bakara suresi, 3. ayet.)
“Ey iman edenler, hiçbir alışverişin, hiçbir dostluğun ve hiçbir şefaatin olmadığı gün gelmeden evvel,
size rızık olarak verdiklerimizden infak edin. İnkar edenler ise zalimlerin ta kendileridir.” (Bakara suresi,
254. ayet.)
“Sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda harcamadıkça iyiliğe asla erişemezsiniz. Her ne harcarsanız Al-
lah onu bilir.” (Âl-i İmrân suresi, 92. ayet.)

17 İbn Ebû Şeybe, Musannef, İman ve rü’yâ, 6. 18 bk. Haşr suresi, 9. ayet.

53