Page 17 - 12. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 3. Ünite

78
Peygamberimiz ve Toplumsal Değişim

uyarıda bulunmuştur. Ayrıca Hud suresi 85. ayetinde tüccarlara hitaben “Ey kavmim! Ölçüyü
48
ve tartıyı adaletle tam yapın. İnsanların eşyalarını (mallarını ve haklarını) eksiltmeyin. Yeryü-
zünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.” buyurarak ölçü ve tartıda insan haklarının
önemini vurgulamıştır.
Peygamberimiz (s.a.v.) de “Ey tüccar topluluğu! Sizler daha önceki toplulukların helakine (yok
olmasına) sebep olan iki işi (ölçü ve tartı) devraldınız.” buyurarak Müslümanların ölçü ve tartı
49
aletlerini doğru kullanmaları ve sorumluluk bilinci içerisinde dürüst hareket etmeleri gerektiğine
işaret etmiştir.
Sahabeden Abdullah b. Abbas’ın (r.a.) bildirdiğine göre Peygamberimiz (s.a.v.) Medine’ye
geldiği zaman ölçü ve tartı konusunda Medinelilerin yanlış davranışlar sergilediklerini gördü. An-
cak Allah Teala, Mutaffifîn suresinin 1-4. ayetlerinde, “Ölçüde ve tartıda hile yapanlara yazıklar
olsun. Onlar insanlardan bir şey ölçüp aldıklarında tam, fakat onlara vermek için ölçüp tarttık-
larında ise eksik ölçer ve tartarlar. Onlar tekrar diriltileceklerini düşünmezler mi?” buyurduktan
sonra Medineliler ölçülerini daha dikkatli yapmaya başladılar.
Mal ve servet edinmenin en önemli vasıtası olan ticarette ana hedef tarafların yaptıkları alış-
verişten memnun olmalarıdır. Peygamberimizin (s.a.v.), “Alışveriş yapanlar birbirlerinden mem-
nun olarak ayrılsınlar.” tavsiyesi bu gerçeği dile getirir.
50

“Herhangi birinizin iplerini alıp dağa gitmesi ve sırtına bir bağ
odun yüklenip getirerek onu satması ve Allah’ın bu sebeple onun
onurunu koruması, verseler de vermeseler de insanlardan bir
şeyler dilenmesinden çok hayırlıdır.”

(Buhârî, Zekât, 50, 53; Buyû’, 15.)

Medine Pazarının Ticari Kuralları

Hz. Peygamber (s.a.v.), tefeci ve faizcilerin birtakım ticari imkanları kötüye kullanmalarını
yasaklamıştır. Satılması yasak mallar listesinde, gerçekte henüz denizden çıkarılmadığı hâlde dal-
gıcın denize dalarak getireceği incilerin de bulunması oldukça dikkat çekicidir. Çok daha önemli
temel bir yenilik de faiz (riba) konusunda benimsenen tutumdur. İslam, ödünç verilen paraya faiz
işletilmesini kesinlikle yasaklamıştır.
51
Peygamberimizin (s.a.v.) Veda Haccı’nda ashabıyla vedalaşırken verdiği mesajlardan biri de
faiz konusu olmuştur. O, Veda Hutbesi’nde, “Anaparalarınız sizindir. Böylece ne haksızlık etmiş
ne de haksızlığa uğramış olursunuz.” Bakara suresi 279. ayetini okuduktan sonra, “…İyi bilin ki
Cahiliye Dönemi faizi kesinlikle kaldırılmıştır! İlk kaldırdığım faiz de (amcam) Abbas b. Abdulmut-
talib’in faizidir.” buyurmuştur.
52

48. bk. Hûd suresi, 84. ayet.
49. Tirmizî, Buyû’, 9.
50. Tirmizî, Buyû’, 27.
51. bk. Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, C 2, s. 800-802.
52. Müslim, Hac, 147.