Page 2 - Hüsnihat 3. Ünite

HAT SANATI ESERLERİ

1. İslamî Eserlerde Hat Sanatı

Hat; yıllar boyu yaşanan sosyal hayat, devlet işleri, arşivleme ihtiyacı, yazının göze
hoş gelen sanat yönü ve daha pek çok sebepten dolayı yazı hayatımızın her kademesine
girmiştir. Ancak kendisini asıl gösterdiği yer dinî sanat eserleridir.
Hat sanatının uygulandığı İslami eserleri şu
başlıklar altında toplayabiliriz:
1. Kitaplar: Hat; sanatının böylesine itibar bul-
masının asıl kaynağı ve sebebi Kur’an-ı Kerim’dir.
Kur’an’ın önceleri parşömen, daha sonra kâğıt üstü-
ne değişik hat türleriyle yazılmış sayısız örneği dün-
yanın çeşitli müze, kütüphane ve koleksiyonlarında
bulunmaktadır. Kur’an-ı Kerim ve cüzleri, en‘âm-ı
şerifler, evrâd-ı şerîfler, delâilü’l-hayrâtlar, hat sana-
tının kitap şeklinde rastlanılan dinî mahiyetteki ör-
neklerindendir. Hadis kitaplarının da hüsn-i hatla
yazılmış seçkin örnekleri vardır.

İlmî kitapların yazılmasında genellikle harekesiz ne-
sih, edebî eserlerde ta’lik kullanılmıştır.
2. Kıt’alar: Orta boyda bir kitap ebadındaki
kâğıdın tek yüzüne
bir veya birkaç nevi
hatla yatık veya dik
konumda yazılan,
ekseriya dikdörtgen Kamil Akdik’in nesih hattı ile yazdığı
biçimindeki hat eser- Mevlid-i Şerif’ten “Allah Adın” bahri.
leri için kullanılan
bir tabirdir.

3.Murakka‘lar: Çeşitli şekillerde bezenmiş kıtaların bir
araya getirilip ciltlenmesiyle hazırlanan albümlere denir.
4. Levhalar: XIX ve XX. yüzyıllarda bilhassa Osmanlı-
larda celî yazılarla revaç bulan levhacılık, hüsn-i hattın çer-
çevelenerek çeşitli mekânlardaki duvarlarda yer almasını
sağlamış, böylece bir güzelliği hem okuma hem de seyret-
me imkânı vermiştir.
5. Hilyeler: İlk örnekleri Hâfız Osman tarafından tertip
edilen hilyeler, Hz. Peygamber’in fizikî ve ahlâkî vasıflarını
anlatan levhalardır.
6. Cami yazıları: Camilerde mermer, ahşap işleme ola-
rak veya müstakil olarak rastladığımız levhalardır.
Bir murakka’ örneği.

47