Page 2 - Hüsnihat 2. Ünite

HAT SANATINDA YAZI ÇEŞİTLERİ

1. Kûfî Hattı (فيوك) :

Adını Kûfe şehrinde geçirdiği
gelişme merhalesinden sonra Kûfî
(Kûfeli) diye alan; düzenli, köşeli, dik
ve yatay harfleriyle geometrik çizgi-
lere dayanan bir yazı çeşididir. 1
İslam öncesi cezm diye bilinen bu
yazı İslam’ın doğuşu ile birlikte bu-
lundukları şehirlere nisbetle Mekkî
(Mekkeli), Medenî (Medineli) daha
sonra Basrî (Basralı) adlarını alarak Bir kûfi yazı örneği.
hicri ilk yarım asır içinde çeşitli yer ve
zamanlarda gelişimini tamamlamıştır. Hz. Ali (r.a) Kûfe’de bu yazının manevi mimar-
larından kabul edilmiştir ve maharetiyle kûfî yazının hattatlarının başında gelmektedir.

Kûfî yazı, yazıldığı bölgelere göre üç kısma ayrılır :

1-Mağrib Kûfîsi 2- Maşrik Kûfîsi 3- Kayravan Kûfîsi:

Kûfî yazı yapısına göre: Basit kûfî, yapraklı kûfî, zemini süslü kûfî, örgülü kûfî, geo-
metrik kûfî olarak çeşitlenmiştir. Bu çeşitlerden geometrik kûfîye ma’kılî ve satrancî de
denilir. Tarzı sade, bütün harfleri geometrik ve köşelidir. Bu kûfî çeşidi Türkistan, Öz-
bekistan, Selçuklu yapılarında çok görülür.
Kûfî yazı İslam’ın doğuşunda Mushaf yazısı olarak uygun görülmemiş, daha çok mi-
mari eserlerde, geniş yüzeylerde kullanılmışken zamanla geçirdiği olgunlaşma dönemle-
rinden sonra mimarinin yanı sıra Kur’an-ı Kerim için de kullanılmaya başlanmıştır.

OKUYARAK HARFLERİ BULMAYA
ÇALIŞALIM

Maşrık kûfîsi ile yazılmış Mushaf (Tevbe Suresi, 40-57).
Karahisari’nin ma’kılî Besmele ve İhlas
Suresi
1 Muhittin Serin, “kûfî” md., TDV İslâm Ansiklopedisi, C.26 s.342.

29