Page 16 - Hüsnihat 2. Ünite

HAT SANATINDA YAZI ÇEŞİTLERİ

5. Müsennâ Yazılar

Müsenna sözlükte “iki kısım veya iki parçadan oluşan
ikili, iki katlı” anlamına gelmektedir. Terim olarak ise
“çift karşılıklı yazı” demektir.

Aynalı yazı da denilen müsennâ, bir hat çeşidi değil,
bir yazı biçimi olup her çeşit hat ile yazılabilir. Süs ma-
hiyetinde kullanılmıştır. Herhangi bir ibare yazıldıktan
sonra şeffaf bir kağıda kenarlarından dikkatle çizilir. Bu
kâğıt tersine çevrilerek önceki ibare ile her ikisinin uçla-
rı birbirine değecek veya geçecek şekilde tekrar çizilir.
Daha sonra kenarları tesbit edilen bu ters bölümdeki ya-
zıların içi mürekkeple yazılarak müsennâ yazı elde edilir.
Osmanlı döneminde müsennâ yazıda Türk hattat-
larının çok cazip eserler meydana getirdikleri ve âdeta
yazı ile resim ve grafik sanatını birleştirdikleri görülür.
Müsennâ (aynalı) “Edeb yâ hû”
Hat: Ahmet Kutluhan. Büyük hattatlar dışında halk arasında yetişmiş hattatlar
da müsennâ yazıya ilgi göstermişler kûfî hatla camiler resmetmişler, sülüs hatla çifte
“vav”lar, Kelime-i Tevhidler, Allah (c.c.), Muhammed(s.a.v), Ali (r.a.) kelimelerini yaz-
mışlar, bunun dışında yazıyla kuşlar, kandiller, ibrikler, taçlar, kavuklar yapmışlardır. 2
14.ve 15. yüzyıllarda Bursa ve Edirnede yapılan camilerde müsennâ yazılara çokça rast-
lanır. Fatih devrinde Ali b.Yahya Sûfî tarafından yazılan Topkapı Sarayı Bâb-ı Hümâyun
üzerindeki müsennâ celî sülüs kitabeti, Hâmid Aytaç’ın Şişli Camii kapısı üzerindeki
müsennâ celî sülüs levhası en güzel örneklerden birkaçıdır.

“İstanbul beldetün tayyibetün”cümlesinin müsennâ (aynalı) yazılmış hâli. Hat: Mehmet Arif Vural.
2 Ali Alparslan, “müsennâ” md., TDV İslam Ansiklopedisi, C 32, s.87-88.

43
43