Page 4 - Hadis Metinleri 5. Ünite

AHLAKLA İLGİLİ
HADİSLER

LİSTELEYELİM

Toplu taşıma
araçlarında büyük-
lerimize yer ver-
mek.
...................... ......................
............................. .............................
................................... ...................................
...................................... Günlük hayatı- ......................................
..................................... mızda yaptığımız/ .....................................
............................... ...............................
....... yapabileceğimiz kü- .......
çük iyiliklere örnek-
ler veriniz.

...................... ......................
............................. .............................
................................... ...................................
...................................... ......................................
..................................... .....................................
............................... ...............................
....... .......

Tebeüttabiinin ileri gelenlerinden Abdullah İbnü’l-Mübârek de iyi ahlakı tarif ederken “güleryüzlü
olmak, rahatsız eden unsurları ortadan kaldırmak ve iyiliği öngörmek” der.

Bu sebeple her Müslüman “Kim zerre kadar iyilik yapmışsa onu görür. Kim de zerre miktarı
kötülük işlemişse onu görür.” ayetlerinin yüklediği sorumluluk duygusuyla hareket etmelidir. Ashabı
8
kiramdan Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin (r.a) şu uyarısı, bu noktanın ciddiyetini gösterir: “Adam iyilik yapar,
sonra ona güvenir ve küçük günahları unutur. Böylelikle o, kendisini günahlar kuşatmış bir vaziyette Al-
lah’a kavuşur. Yine adam kötülük işler fakat (o günahın vebalini düşünerek) sürekli bir korku hisseder.
Nihayet o güvenli bir şekilde Allah’a kavuşur.”

Üçüncü hadiste geçen “nasihat” kelimesi daha önceki Türkçe çevirilerde “öğüt vermek, muhatabın
iyiliğini istemek, vaaz, tavsiye ve ihtar etmek” olarak eksik veya yanlış anlaşılmış, kelimenin “doğru, dü-
rüst, samimi ve içten davranmak, gönülden bağlanmak” şeklindeki asıl manası ihmal edilmiştir. Zira nush
ve nasihat, sözün öze uygun olması, tutum ve davranışın samimi olması, nezih, ilkeli ve tutarlı duruş sergi-
lenmesi demektir. Nitekim Mevlana Celaleddin Rumi, Mesnevi’de bu hadise şöyle değinir: “Peygamber,
‘Din nasihattır.’ dedi. Nasihat lügatte hıyanetin zıddıdır (zıdd-ı gulûl). Bu nasihat da dostlukta doğruluktan
ibarettir. Doğru söylemez aldatırsan hainsin. Köpek postuna bürünmüşsün, köpeksin. Sana bu nasihatı
muhabbetimizden veriyoruz. Sakın akıl ve insaftan ayrılma.”
Bu itibarla söz konusu hadisin ilk cümlesi şöyle tercüme edilmelidir: “Din samimiyettir; dürüst,
ilkeli ve tutarlı olmaktır.” Bu hadis, “usulu’s sünen” (sünnetlerin temelleri) veya “medarı İslam” diye
tavsif edilip dinin özetini yapan ve omurgasını oluşturan beş hadis arasında yer alır. Diğer dört hadis ise
şunlardır:

“Ameller niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır. Kim elde ede-
ceği bir dünyalığa veya evleneceği bir kadına kavuşmak için yola çıkmışsa onun hicreti hicret ettiği şeye
göre değerlenir.” 9

8 Zilzâl suresi, 7-8. ayetler.
9 Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 1; Müslim, İmâret, 155; Ebû Dâvûd, Talâk, 11; Tirmizî, Fezâilü’l-Cihâd, 16; Nesâî, Tahâret, 60;
88