Page 9 - Hadis 1. Ünite

HADİS İLMİ VE TEMEL KAVRAMLARI

Sözlü (kavli) hadise şu örneği verebiliriz:

ِ
ِ
ِ
ِ
امنِإو تايـنلاِب ُ لامعَ ْ لا امنِإ ”: ملسو هيلع للا ىلص للا ُ لوسر َ لاق
َ
ّٰ
َّ
َّ
ّٰ
َ
َّ
َّ
َ َ َّ ّ َ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ َ ُ َ
لكل
َ
“...ىون ام ٍ ئِرما ِّ ُ ِ
ْ
َ
ٰ
Resulullah şöyle buyurdu:
“Yapılan işler niyetlere göre değerlendirilir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre
alır...” 11
Yukarıdaki metinde Peygamberimizin bir sözü aktarılmıştır. Aktarılan bilginin sözlü hadis
olduğunun en belirgin göstergesi metnin başında yer alan
ِ ِ
َ
ّٰ
َّ
" ملسو هيلع للا ىلص للا ُ لوسر َ لاق " ifadesidir.
ّٰ
َ
َّ
َ ُ
ُ َ
َ َ َ
َ
ْ
Hadis-i şeriflerin büyük bir kısmı sözlü (kavli) hadistir. İnanç esasları, kıyamet alametleri,
12
ölümden sonraki hayat, geçmiş peygamberlerin hayatları, Peygamberimizin (s.a.v.) duaları,
zikirleri, emir ve yasakları, kendisine sorulan sorulara verdiği cevapların hepsi sözlü (kavli)
hadise girer.
Fiilî hadise şu örneği verebiliriz:
ِ
ِ
ِ
ِ
لمع اذِإ ملسو هيلع للا ىلص للا ُ لوسر ناك" :تَلاق ةشئاع نع
َ
َّ
ّٰ
َ
َ
َّ
ّٰ
َ َ َ
َ َ
ْ
َ ْ َ
َ
َ
َ َ َ
ُ َ
ُ
َ
ْ
"هتـبثَأ لمع
ْ ً
ُ َ
َ
Hz. Aişe dedi ki: “Resulullah bir iş yaptığı zaman sağlam yapardı.” 13 َ َ
Bu hadiste Peygamberimizin (s.a.v.) bir davranışı (fiilî) aktarılmaktadır. Peygamberimizi
(s.a.v.) görerek ona inanan ilk Müslüman nesil (sahabe), Allah’ın Elçisini dikkatle izlemiş,
onun ibadet hayatından sosyal hayata kadar davranışlarının nasıl olduğunu anlatmışlardır.
Bu tür hadislere fiilî hadis denir.
ِ
Fiilî bir hadisin en bariz göstergesi, metnin baş kısmında للا ُ لوسر ناك ifadesinin yer
ّٰ
َ َ
almış olmasıdır. ُ َ
Peygamber Efendimizin nasıl ibadet ettiği, ev hayatı, toplumsal, askerî ve siyasi ilişkileri
fiilî hadisler olarak günümüze ulaşmıştır.
11 Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 1; Ayrıca bk. Müslim, İmâre, 155.
12 Yusuf el-Karadâvî, Sünneti Anlamada Yöntem, s. 69.
13 Müslim, Salatu'l-Müsafirîn, 141.
19