Page 6 - Ebru 3. Ünite

3. ÜNİTE

Öd, ebruculuktan başka kozmetik ürünler ve
ilaç üretiminde de kullanılmaktadır. Tıpta kullanılan
hazımsızlık ilaçlarının bir çoğunun hammaddesidir.
Eskiden öd yerine tütün yaprağı suyu, hazara
suyu ve pikrik asit de kullanılmıştır. Ancak üstad
Necmeddin Okyay, pikrik asitin patlayıcılık özelliği
bulunduğundan kullanmaktan imtina etmiştir .
1

Bu çok önemli malzemenin pek sevimli olmayan
bir kokusu vardır. Bakteri üremesini önlemek için
kaynatılarak muhafaza edilse de kokusuna pek
tesiri olmamaktadır. Resim tekniğinde kullanılmak
üzere batıda üretilen rafine edilmiş öd (oxgall) ise
tamamen kokusuz ve saftır. Ancak rafine esnasında
ödün kuvveti oldukça azalmaktadır. Örnek vermek
gerekirse bir boyanın ayarında sığır ödünden on
damla kullanılırken küçükbaş ödden yirmi-yirmi beş
damla, rafine edilmiş kokusuz ödden ise otuz damla
kullanmak icâb etmektedir. Ödün kalitesi ve uzun
YORUMLAYALIM süre dayanabilmesi alındığı hayvanın hastalıklı olup
Sizce öd olmasaydı ebru sanatı yine olmamasına, kesimin yapıldığı mevsime ve hayvanın
icra edilebilir miydi ? Yorumlayınız.
beslenme şekline de büyük ölçüde bağlıdır.

1.4. Boyalar

Ebru sanatında suda erimeyen boyalarla ebru yapılabilir mi?

Türk ebrusunda kullanılan boyalar suda
erimeyen, yağ veya bir başka yüzey aktif
madde içermeyen, saf pigment boyalardır.
Bütün boya cinslerinin aslı olan boyar

maddeler (pigmentler) eski zamanlardan
beri toprak ve kayaçlardan, bazı renkler ise
bitkilerden elde edilmektedir. Günümüzde
Pigment Boyalar
ise büyük oranda topraktan ve tabiattaki
oksitlenmeden oluşan metal-oksit boyalardan istifade ediliyorsa da tabiatta kendi halinde
oluşamayacak bazı renkler laboratuvar ortamında sentetik yollarla elde edilmektedir. Suda
eriyen yani suya renk salan anilin boyalar suyun üzerine serpildiğinde tekne materyaliyle

karışarak yüzeyde yüzemeyecekleri için ebruda kullanılmazlar. Kısaca ebruda kullanılan
boyaların yağ içermemeleri ve suda erimemeleri gerekmektedir.

1 DERMAN 1977, s. 11.

46
46