Page 6 - Dinler Tarihi 5. Ünite

DİNLER TARİHİ

1. Dünya Savaşı’na sonradan katılan Yunanistan, kaza-
nanların tarafında olmasına dayanarak Anadolu’yu işgal
BİLGİ KUTUSU hareketine başlamıştır. Bu çerçevede Fener Rum Pat-
rikhanesi de Yunanlılarla tarafgir bir politika izlemiştir.
Patrik Hıristiyanlıkta Ortodoks- Nitekim Patrikhane, İtilaf Devletleri’nden Anadolu’yu
luk başta olmak üzere Doğu Kilise- işgal etmelerini istemiş, Yunan mandasını önermiş, iş-
leri’nin başında bulunan en üst rüt-
beli rahibe (din adamı) denir. gal kuvvetlerinin İstanbul’a girişini kutlamış, Rum okul-
larında Türkçe eğitimi yasaklamış, Rumlara Osmanlı
kimliklerini yırttırmış ve Yunanistan ile birleşmeyi talep
etmiştir. 3

24 Temmuz 1923’te imzalanan
Lozan Konferansı’nda azınlıklar
konusu gündeme gelmiş ve "din
ayrımı yapılmaksızın Türk halkının
kanun önünde eşitliği" dile getiril-
miştir. Böylece Patrikhane, sade-
ce dinî hususlarda görevler yerine
getirmesi ve diğer azınlıklarla eşit
konuma indirilmesi şartıyla, Türki-
ye sınırları içinde kalmaya devam
etmiştir. Buna göre Patrikhane bir
devlet kurumu, Patrik de Türkiye
Cumhuriyeti’ne bağlı Türk vatan-
daşı olması gereken bir memur
Fener Rum Patrikanesi olmuştur.

Patrikhane ile ilgili en kritik hususlardan biri de ekü-
ARAŞTIRALIM meniklik/ ökümeniklik meselesidir. Yunanca evrensel,

cihanşümul anlamına gelen ekümenik terimi, dinî bağ-
lamda bir kilisenin, dünyadaki tüm mensuplarının tem-
Fener Rum Patrikanesinin gü-
nümüzdeki durumunu araştırınız. silcisi olduğunu ifade etmesi için kullanılır. Ortodoks
Kilisesi de Patriğin “ekümenik” olduğunu iddia eder ve
dünyada Ortodoks Kilisesi’ne mensup olanların tem-
silcisi olduğunu savunur. Ancak ne Osmanlı dönemin-
de ne de Türkiye Cumhuriyeti kanunları bağlamında tüm Ortodoksların temsilciliği şeklinde bir
pozisyona sahip olmayan Patrikhane, sadece Türkiye’deki Rumların temsilcisi konumundadır.
Ayrıca Ortodoks Kilise yapılanmasında tam bağımsız (otosefal) ve otonom kilise ayrımı da Fe-
ner Rum Patrikhanesi’nin bu iddiasını doğrulamamaktadır. Zira buna göre dünyada yaklaşık on
dört tam bağımsız Ortodoks Kilisesi (Yunan, Moskova, Sırp, Gürcistan, İskenderiye, Kudüs vb.)
bulunmaktadır. Bu kiliseler de, kendilerinin “ekümenik” olduğunu iddia etmekte ve bu husus,
Fener Rum Patrikhanesi ile diğer kiliseler arasında ciddi bir anlaşmazlık oluşturmaktadır. 4

3 Ersin Müezzinoğlu, "Hilafetin Kaldırılması Sonrası Patrikhaneler ve Hahambaşılık Tartışmaları", The Journal of Academic Social
Science Studies [JASSS], Sayı 46, s. 112.
4 M. Süreyya Şahin, "Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 12, s. 342-348; Kürşat De-
mirci, "Ortodoks", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi , C 33, s. 411-412; Sibel Özel, Fener-Rum Patrikhanesi ve Ruhban
Okulu, s. 69-114; Yorgo Benlisoy- Elçin Macar, Fener Patrikhanesi, s. 48-58.

130