Page 10 - Dinler Tarihi 5. Ünite

DİNLER TARİHİ

Yezidiliğin inançları genel olarak şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Yezidi inancının merkezinde Tanrı ile O’nun yarattığı yedi melek ve onları idare eden
Melek Tâvus bulunmaktadır.

2. Yezidiler Tanrı’yı, Hudâ diye isimlendirirler ve bu Tanrı, evreni bu melekler aracılığıyla yö-
netmektedir. Bu yedi melek, Azazil, Derdail, İsrafil, Mikail, Cebrail, Samuel ve Nurael’dir.
Bu melekler sırasıyla Yezidi dinî önderleri olan Şeyh Adî, Şeyh Hasan, Şeyh Şemseddin,
Şeyh Ebû Bekir, Şeyh Sâceddin, Şeyh Sadreddin ve Şeyh Fahreddin’de bedenleşmiştir.

3. Meleklerin içinde özellikle tâvus kuşu şeklinde resmedilen Melek Tâvus önemlidir. Yezi-
dilere göre Adem yaratılınca Tanrı’ya olan bağlılığından dolayı Melek Tâvus, ona secde
etmeyi reddedince isyan etmiş ve Tanrı’ya asi bir konuma düşmüştür. Ardından bu hu-
susa o kadar üzülür ki gözlerinden akan yaşlar, cehennem ateşini söndürür. Tanrı onun
bu samimiyetini görünce onu affeder ve dünyanın idaresini ona devreder.

4. Yezidiler, Mushaf-ı Reş (Kara Kitap) ve
Kitabu’l-Cilve (Vahiy Kitabı) isimli kutsal
kitaplara sahiptir.
5. Yezidiler, özellikle sabah ve akşam vakit-
lerinde ayin yaparlar. Bu vakitlerde gü-
neşe dönerek şöyle bir dua ederler: “Ey
şems! Bizi bedbahtlığa ve düşmanlığa kar-
şı koru. Ey Rab! Milletine lütufkâr ol, onu
müreffeh kıl, neslimizi koru. Şahidimiz
Melek Tâvus’un ismidir”.

6. Yezidilerin özel bir mabedleri yoktur, bir
Ezidi için evliya mezarları, dağlar, pınar Şeyh Adî b. Müsafir’in Türbesi (Laleş, Irak)
kenarları ayin yerleridir. Aralık ayının ilk pazartesi gününden başlamak üzere üç gün ve
18 Şubat’taki Hızır-İlyas bayramından önce üç gün olmak üzere yılda iki kez oruç tutar-
lar. Hac için Adî b. Müsafir’in türbesi 15-20 Eylül tarihleri arasında ziyaret edilir.
7. Yezidilik’te fasulye, marul (peygamber ismine benzediği için), bakla, lahana gibi sebze-
lerle, balık (Hz. Yunus’u sakladığı için saygısızlık olmasın diye), geyik, domuz ve horoz
eti yemek haramdır. Melek Tâvus’un rengi olan mavi renkli elbise giymek de yasaktır. Bı-
yık kesmek günahtır. Yılan, akrep, boğa gibi hayvanlar kutsal sayılır. Şeytan, mel‘un, lâ-
net gibi kelimeler Melek Tâvus’u ima ettiği düşüncesiyle telaffuz edilmez. Beyaz, siyah,
kırmızı, yeşil ve kahverengi gibi renkler kutsal kabul edildiğinden daha çok bu renklerde
elbiseler giyilir. 6

Günümüzde yaklaşık 750 bin civarında Yezidiliğe mensup kişinin olduğu tahmin edilmekte-
dir. Türkiye’de Siirt, Batman, Mardin, Urfa ve Diyarbakır’da Yezidiliğe mensup 50.000 civarında
insan bulunmaktadır.

6 Yezidiliğin tarih ve inançları hakkında geniş bilgi için bk.: Ahmet Taşğın, "Yezidiyye", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,
C 43, s. 525-527.

134