Page 14 - Dinler Tarihi 2. Ünite
P. 14
DİNLER TARİHİ
4. İslamiyet’te Ahlaki Değerler
İslamiyet, insanların temelde inançlı, iyi ve doğru olmalarını amaçlar. Dinin üç boyutu olan
inanç, ibadet ve ahlak özde birdir ve aynı amacı gerçekleştirmeye yöneliktir. İnsan, inanç ve ibadet
sayesinde yaratıcısına bağlanır, ibadetlerin doğurduğu iyi sonuçlar ve tavsiye edilen güzel huylar
sayesinde toplumda iyi insan olarak yaşar. Buna göre İslamiyet, yaratıcısına inanıp saygı duyan ve
sosyal hayatta diğer insanlarla iyi ilişkiler kurarak yaşayan bir insan yetiştirmek ister. İslamî erdem-
ler, bize dinimizin sahip olmayı zorunlu kıldığı erdemlerdir. Dinimizin bize kazandırdığı artıdır. 29
HATIRLAYALIM
İslam Ahlakıyla İlgili Ayet ve Hadislerden Örnekler
1. “İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı tarafına çevirmeniz değildir. Asıl iyilik, o kimsenin
yaptığıdır ki, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanır. (Allah’ın
rızasını gözeterek) yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve
kölelere sevdiği maldan harcar, namaz kılar, zekât verir. Antlaşma yaptığı zaman sözlerini
yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar, bu
vasıfları taşıyanlardır. Müttakîler ancak onlardır.”
(Bakara suresi, 177. ayet)
2. “Ey inananlar! Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın. Belki de onlar,
kendilerinden daha iyidirler. Kadınlar da kadınları alaya almasınlar. Belki onlar kendilerinden
daha iyidirler. Kendi kendinizi ayıplamayın, birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın. İmandan
sonra fâsıklık ne kötü bir isimdir! Kim de tevbe etmezse işte onlar zalimlerdir.”
(Hucurât suresi, 11. ayet)
3. “Ey inananlar! Zannın çoğundan kaçının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır.
Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Biriniz diğerinizi arkasından çekiştirmesin. Biriniz,
ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz. O hâlde Allah’tan
korkun. Şüphesiz Allah, tevbeyi çok kabul edendir, çok esirgeyicidir.”
(Hucurât suresi, 12. ayet)
4. “Sizden biri kendisi için istediğini kardeşi için de istemedikçe gerçek anlamda iman etmiş
olamaz.”
(Buhârî, İman, 7)
5. "Müslüman, elinden ve dilinden insanların güvende olduğu kimsedir."
(Buhârî, İman,5)
İnsanın Allah’la (c.c.) ilişkisi inanç ve iba- BİLGİ KUTUSU
det; diğer insanlar ve yaratılmışlarla ilişkisi ah-
lak ve hukuk (muamelat) olarak tecelli eder. 1. Ahlak, insanın kendi rızası ve iradesi
Ahlaki ve hukuki (muamelata dair) hükümler doğrultusunda belli bir gaye ve hedef için iyi
ve güzel davranışlar sergilemesidir.
iç içe olsa da ikisi birbirinden ayrı alanlardır.
2. Ahlak, İnsanın iyi veya kötü olarak
Güzel huy ve davranışların içselleştirilmesi, vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikler,
kişisel mutluluğu sağladığı gibi toplumun hu- huylar ve bunların etkisiyle ortaya konan
zur ve barışına da katkıda bulunur. Aslında bir iradeli davranışlar bütünüdür.
toplumda ahlaki bilinç ve duyarlılık yüksek ol-
duğunda hukuki problemlerin ortaya çıkması (Mustafa Çağrıcı, “Ahlak”, Türkiye Diyanet
daha baştan büyük ölçüde önlenmiş olur. Bun- Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 2, s. 1)
dan dolayı Kur’an-ı Kerim, sistemini büyük öl-
çüde inanç, ibadet ve muamelatı da gözeterek
29 Enver Uysal, “Dindarlığın Ahlaki Temeli Üzerine Bazı Düşünceler”, İslam Ahlak Esasları ve Felsefesi, s. 111.
42
