Page 2 - Dinler Tarihi 1. Ünite

DİNLER TARİHİ

1. Dinin Tanımı

Dinin şimdiye kadar birçok tanımı yapılmıştır.
BİLGİ KUTUSU Bu tanımlar, dine bakış açısına göre farklılık gös-
Din, Kur’an-ı Kerim’de anlam alanı termektedir. Din tanımındaki çeşitlilik, hem dinin
en geniş kavramdır. Kur’an’da “millet, kendi yapısından hem de tanım yapanların dine
ümmet, şeriat, fıtrat, hanîf ve İslam” yaklaşım farklılığından kaynaklanmaktadır. Bir
kelimeleri de doğrudan dinin anlam dine bağlı olanlar, dini kendi inançları açısından
alanına giren kelimelerdir.
tanımlamışlardır. Dine inceleme konusu olarak ba-
(İsmail Çalışkan, Kur’an’da Din kanlar ise elde ettikleri verilere göre dinin bir tanı-
Kavramı, s. 85-90) mını yapmışlardır.
1
Din tanımlarının ortak noktası, zihnen varlığı kabul edilen üstün güce veya güçlere karşı du-
yulan kalbî bağlılık ve teslimiyet duygusu ile bu kabulün gerektirdiği davranışların (ibadetler)
ifasıdır. 2

Kur’an-ı Kerim’de Din Kavramı

Arapçada din kelimesi, yaratıcının emir ve hâkimi-
yeti, kulun itaat ve teslimiyetine dayalı karşılıklı ilişkiyi
ifade etmektedir. Kur’an-ı Kerim’de din kelimesi, dok-
san beş yerde çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır.

Kur’an’da “Allah katında (hak) din, İslam’dır.”
3
denilerek, Allah’ın (c.c.) inanan insanlara öngördüğü
dinin İslam olduğuna işaret edilir. Bir başka yerde ise
“Kim İslam’dan başka bir din seçerse, bu ondan kabul Kur'an-ı Kerim
edilmeyecektir.” denilerek İslam’ın dışındaki dinle-
4
rin varlığından da bahsedilir. Böylece Kur’an’da din BİLİYOR MUSUNUZ?
5
kavramıyla özel anlamda İslam, genel anlamda ise
bütün dinler kastedilir. Buna göre Kur’an’da din iki Kur’an-ı Kerim’de din kelimesinin
çeşittir. Biri mutlak din (objektif), diğeri ise değişken çoğulu olan edyan/el-edyan hiç
geçmemektedir.
(sübjektif) dindir.
Mutlak din, Kur’an’ın Allah’a (c.c.) izafe ettiği,
BİLGİ KUTUSU bütün peygamberlerin getirdiği, esas ve ilkeleri bel-
li olup zaman ve mekâna göre özünde değişiklik ol-
Kur’an-ı Kerim’de mutlak dini (İslam’ı) mayan dindir. Mutlak dini anlatan ed-dîn kavramı,
anlatan ed-dîn kavramı, ed-dînu’l- Allah’ın (c.c.) tarih boyu gönderdiği din olan İslam’ı
kayyım, dînu’l-kayyıme, ed-dînu’l-hâlis,
dînu’l-hakk ve dînullah gibi kavramlarla ifade eder. Başka bir ifadeyle Kur’an’da “İnsanlığın
da ifade edilir. evrensel ve daimi dini” olarak İslam anlatılır. Değiş-
ken din ise insanların algılayışına ve belirlemesine

1 Baki Adam, Dinler Tarihi El Kitabı, s. 41.
2 Ömer Faruk Harman, “İslam: Vahiy Geleneği İçinde İslam”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 23, s. 3.
3 Âl-i İmrân suresi, 19. ayet.
4 Âl-i İmrân suresi, 85. ayet.
5 Şinasi Gündüz, “Giriş”, Yaşayan Dünya Dinleri, s. 19.

14