Page 6 -

1.2. Sus İşaretleri

2.BoNA vE SoLfEj

Notaları konuşur gibi, tek bir sesten, seslerin yüksekliğini vermeden, sadece isimlerini
sürelerine uygun olacak şekilde okumaya bona denir.

Solfej ise notaları ritmik değerleriyle ve okunan notanın sesiyle seslendirmektir. Yani
gördüğünüz notaları ve işaretleri, notaların ismini söyleyerek, sürelerine uygun biçimde ses-
lendirmeye denir.

3. MAKAM vE DİZİ KAvRAMLARI

Birbirini sıra ile izleyen bir oktav içerisindeki belirli ses ve aralık düzenine dizi ya da gam
denir. Sekiz bitişik ve komşu notanın meydana getirdiği dizilimdir. Gam herhangi bir nota ile
başlayabilir ve başladığı notanın ismini alır. Gam’ın sekizinci notası birinci notanın tekrarıdır.
Bir müzik sistemine temel oluşturan belirli perdelerdeki seslerin sıralanmasıyla dizi oluşur.
Bu sıralanış biçimi müzik türlerine ve bölgelere göre değişebilir. Geleneksel Türk Müziğinde;
belirli nota dizilerinin art arda gelmesi ile oluşan, içinde durak, güçlü, karar, tiz karar ve yeden
sesi bulunan ve birtakım kurallara da bağlı kalmak sureti ile nağmeler oluşturmaya yarayan
sisteme makam denir.

Makamlarla Alakalı Temel Kavramlar

Durak: Makam dizisinin en pest sesidir. Genellikle bitiş sesidir.

güçlü: Klasik tük müziğinde bir makam dizisini oluştururken üçlü, dörtlü ve beşli çeşnilerinin
birleştiği ek yerindeki sese verilen isim. Ek yerindeki bu sesler icra esnasında makamdaki kalış
hissini pekiştirir.

Karar: Makamın sona erdiği sese denir. Dizinin ana sesidir.

Tiz Karar: Karar sesi ile aynı ismi taşıyan ve bir oktav yukarıda, karar sesinin ince hâlidir.

48 49