Page 9 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM VE İBADET

Farz
Farz kelimesi; belirlenmiş, kesinleştirilmiş şey,
pay, nasip gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise
dinin mükelleften yapılmasını kesin ve bağlayıcı
şekilde istediği iş ve davranışlar anlamındadır. 16
Farzlar farz-ı ayn ve farz-ı kifâye olarak ikiye
ayrılır. Farz-ı ayn; dinen sorumlu sayılan her Müs-
lümanın yapması gereken davranışlardır. Beş
vakit namaz, Ramazan orucu, zekât ve hac iba- Ramazan orucu farz-ı ayndır.
detleri farz-ı ayndır. Farz-ı ayn olan amelleri terk
etmek haramdır ve terk edenler günah işlemiş
sayılırlar. Farz-ı kifâye ise bazı Müslümanların
yapmasıyla diğerlerinin üzerinden sorumluluğu
kalkan davranışlardır. Mesela cenaze namazını
bazı Müslümanlar kıldığında diğerlerinden so-
rumluluk düşer. Müslüman toplumlarda ilimle
meşgul olmak, iyiliği emredip kötülükten sakın-
dırmak, Kur’an-ı Kerim’i ezberlemek, toplum için
zaruri meslekleri icra etmek de farz-ı kifayedir. Cenaze namazı farz-ı kifâyedir
Farz-ı kifaye olan bir ameli hiç kimse yerine ge-
tirmezse bütün Müslümanlar bundan sorumlu
sayılır. DÜŞÜNELİM

Dinimizde farzlar, ayetlerle belirlenmiş ve Bazı işleri yapmak farz olduğu
Hz. Peygamber de farzların nasıl uygulanacağı- gibi bazı işleri de yapmamak
nı Müslümanlara göstermiştir. Namaz, oruç, hac farzdır. Mesela Allah’ın (c.c.)
gibi ibadetler böyledir. Farzı inkâr eden kişi din- haram kılmış olduğu içki iç-
den çıkar, terk eden ise görevini ihmal etmiş ve mek, kumar oynamak, hırsızlık
günah işlemiş olur. Farzları yerine getiren Müslü- yapmak, yalan söylemek gibi
man, Allah’ın (c.c.) övgüsüne mazhar olur, sevap davranışları yapmamak farzdır.
kazanır ve ahirette ödüllendirilir.

Vacip
Vacip kelimesi sözlükte yapılması gerekli, zo-
runlu olan anlamına gelir. Terim olarak ise yapıl-
ması farz seviyesinde olmayan fakat sünnetten
daha kuvvetli olan dinî hükümler anlamında kul-
lanılmıştır. Bu anlamdaki vacip terimini Hanefi
Mezhebi’nin âlimleri kullanmışlardır. Rama-
17
zan’da verilen fıtır sadakası, vitir ve bayram na-
mazları ile kurban kesmek vaciptir. Bayram namazı kılmak vaciptir.
Vaciplerin yapılması beklenir ve istenir. Vacip
bir emri yerine getirmeyen kişi günah işlemiş olur. Dünyada kınanır, ahirette de
ceza görür. Ancak farzdan farklı olarak, vacibi inkâr eden dinden çıkmaz.

16 İbrahim Kâfi Dönmez, “Farz” , TDV İslam Ansiklopedisi, C 12, s. 184.
17 bk. MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 375.
64