Page 12 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

İSLAM VE İBADET 3. Ünite

Mubah, helâl ve caiz görülen işlerin yapılmasında bir mecburiyet olmadığı gibi,
terkedilmelerinde de bir günah söz konusu değildir. Ancak bir Müslümanın mubah,
helâl ve caiz olan şeyleri tamamen terk etmesi veya tüm vaktini bunlara ayırması
doğru bulunmamıştır. Mesela helal olan yiyecek ve içecekleri yemek içmek mubah-
tır. Yeme içmeyi tamamen terk etmek ya da çok fazla abartıp sağlığa zarar vermek
mubah olan fiili günaha dönüştürür. Mubah olan iş ve davranışlarda ölçülü ve den-
geli olmak gerekir.

Haram
Haram kelimesi sözlükte yasaklanmış yer, koruluk, yasak bölge gibi anlamlara
gelir. Dinî bir terim olarak ise Allah’ın (c.c.) kesin olarak yasakladığı söz ve davranış-
lar demektir. 24
Allah’a (c.c.) şirk koşmak, fakirlik korkusuyla çocukları öldürmek, bir cana haksız
yere kıymak gibi kötü davranışlar şu ayette kesin bir dille yasaklanarak haram kılın-
mıştır: “De ki: ‘Gelin, Rabbinizin size haram kıldığı şeyleri bildireyim: Ona hiçbir
şeyi ortak koşmayın, ana babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı
öldürmeyin; sizin ve onların rızkını veren biziz. Gizli ve açık kötülüklere yak-
laşmayın ve Allah’ın haram kıldığı cana haksız yere kıymayın. Düşünesiniz diye
Allah size bunları emretti.” 25
Haramlar ayetlerle veya hadislerle belirlenmiştir. Haram işlemek, Allah (c.c.)
katında büyük günahtır. Müslümanın haramlardan kaçınması gerekir. Haramlardan
kaçınmak sevap kazandıran bir ibadettir.

YORUMLAYALIM

“Helâl apaçık belli, haram da apaçık bellidir. Bunların arasında, halktan birçoğunun
helâl mi haram mı olduğunu bilmediği şüpheli şeyler vardır. Dinini ve namusunu
korumak için bunları yapmayan kurtuluştadır. Bunlardan bazısını yapan kimse ise
haram işlemeye çok yaklaşmış olur. Nitekim korunun etrafında hayvanlarını otlatan
kimse de koruya dalma tehlikesi ile burun buruna gelmiş olur. Dikkat ederseniz her
hükümdarın bir korusu vardır. Allah’ın korusu da haram kıldığı şeylerdir.”
(Buharî, Büyû, 2.)
Yukarıdaki hadisi okuyarak bir Müslümanın haramlara karşı göstermesi gereken
tavrın ne olması gerektiğini yorumlayınız.

Mekruh
Mekruh; İslam’a göre haram olmadığı halde istenmeyen, hoş görülmeyen söz
ve davranışlardır. Mekruhtaki yasaklık haramdaki kadar kesin ve bağlayıcı delillere
dayanmaz. Ancak bu durum, mekruhun işlenebileceği anlamına da gelmez. 26
İkindi namazından sonra, güneşin batmasından az önce nafile namaz kılmak,
soğan, sarımsak yiyerek camiye gitmek, abdest alırken suyu israf etmek gibi fiiller
mekruhtur.

24 bk. MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 153-154.
25 En’âm suresi, 151. ayet.
26 bk. MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 289.
67