Page 11 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM VE İBADET

Mendup Gülümsemek sadakadr.
Mendup kelimesi sözlükte istenen, arzulanan, kendisine Gülümsemek sadakadır.
çağrılan şey demektir. Terim olarak ise dinen yapılması ke-
sin ve bağlayıcı olmaksızın istenen ve terkedilmesi kınan-
mayan işleri ifade eder. Kuşluk ve teheccüd gibi nafile
21
namazlar, Ramazan dışında tutulan nafile oruçlar mendup-
tur. Farz, vacip ve sünnet dışında kalan Hz. Peygamberin
yapılmasını tavsiye ettiği güzel davranışlara mendup ye-
rine müstehap da denir. İnsanlarla iyi geçinmek, fakirlere
zekâtın dışında yardımda bulunmak, güler yüzlü olmak gibi .birdirbirdergisi.com • 0216 481 30 23)

ahlakı güzelleştiren davranışlar da menduptur. © HASAN A YCIN & EDAM BİRDİRBİR KİTAPLIĞI, 2008 (www Güler yüzlü olmak

Mubah menduptur.
Mubah kelimesi sözlükte açığa çıkan, açıklanan, serbest bırakılan şey demek-
tir. Dinî bir terim olarak ise mükellefin yapıp yapmamakta serbest bırakıldığı fiiller
anlamına gelir. Mübah, helal ve caiz kavramlarıyla birlikte kullanılır. Yenilmesi,
22
içilmesi, kullanılması veya yapılması ayet ve hadislerle yasaklanmamış olan şeyler
mubah, helâl ve caizdir. Mubah olan bir şeyi haram saymak yanlıştır. Çünkü İslam’a
göre haramı ve helâli belirleyen Allah (c.c.) ve Resulüdür.
Bir fiilin dinî hükmü konusunda herhangi bir açıklama yoksa o fiilin mubah oldu-
ğuna hükmedilir. Mubahın yapılmasında veya yapılmamasında sevap ya da günah
yoktur. Bununla birlikte kişi mubah olan bir fiili iyi niyetle ve ibadet kastıyla yap-
ması halinde sevap kazanır. Yine mubah olan fiil bir farzın işlenmesine vesile olarak
yapılırsa kişiye sevap kazandırır. İslam dininde bir kimsenin cihada hazırlık amacıyla
binicilik, yüzücülük, atıcılık gibi bedenini eğitme faaliyetleri buna örnek gösterilir.
Mubah olan bir işi harama aracı kılmaksa kişiye günah kazandırır. Mesela halı saha-
da maç yapmak mubah bir fiildir. Ancak bu maçı kumar aracı yapmak mubah olan
fiili harama dönüştürür ve oynayanları günaha sokar.

Mubaha yakın anlamda kullanılan caiz kelimesi, sözlükte geçip gitmek, müm-
kün, serbest ve geçerli olmak anlamlarına gelir. Dinî bir terim olarak caiz, dinen
veya hukuken yapılmasına müsaade edilen fiiller demektir. 23
Helâl kavramı ise, haramın karşıtı olarak sözlükte bir fiilin mubah, caiz ve serbest
olması ve yasağın kalkması gibi anlamlara gelir. Dinî bir terim olarak izin verilmiş,
hakkında bir yasaklama ve kısıtlama bulunmayan davranışları ifade eder. Helâl, caiz
ve mubahla eş anlamlı olmakla birlikte daha çok haramın zıt anlamlısı olarak kulla-
nılır.

Helal olan yiyecekleri yemek mubahtır.
21 Ferhat Koca, “Mendup”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 29, s. 128.
22 İbrahim Kâfi Dönmez, “Mubah”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 30, s. 341.
23 Ali Bardakoğlu, İlmihâl I, (İman ve İbadetler), s. 172.
66