Page 14 - Tezhib 4. Ünite

4. ÜNİTE

5. Lale Motifinin Çizimi ve Boyaması

Lale Motifinin Tarihî Gelişimi

Lale (Tulıpa) zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri
ile süs bitkisi olarak yetiştirilen soğanlı çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adıdır. Ana vatanı
Pamir, Hindikuş ve Tanrı Dağlarıdır. Türkler göçleri esnasında bu bitkinin soğanlarını Anadolu’ya
getirmiştir. 1500’lü yıllarda Avrupa’ya Anadolu’dan kaçırılan lale soğanı özellikle Hollanda’da
da yaygın olarak yetiştirilmiştir.

Anadolu’da lale ile ilgili ilk bilgiler Türkler ile başlamaktadır. Lale çiçeği 12.yüzyıldan itibaren
Anadolu’da süsleme motifi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Anadolu’da laleyi şiirlerde ilk
kullanan kişi ünlü düşünür Mevlânâ Celaleddin-i Rumi (1207-1273) olmuştur. Aşağıdaki
mısralar Mevlânâ’nın Rubailer’inden alınmıştır:

“Bir göz ki bakışı o güle ve laleye dönmüştür”

“Can, hep o lale bahçesinden söz açmaktadır.”

“Ey lale gel de şen yanağımdan renk al”

Lale çiçeği binlerce çeşit değişik tasarımları ile çinide, tezhipte, kalem işinde, minyatürde,
kumaşlarda, halı ve seccadelerde yüzyıl özellikleriyle günümüze zengin örnekleri ile
ulaşmıştır.

ETKİNLİK 4
Çevrenizdeki laleleri inceleyiniz. Tezhib sanatında stilize edilmiş başka çiçekler de var mıdır?
Araştırınız.

BUNLARI BİLİYOR MUYDUNUZ ?

Lale ismi ile Allah isminin ebced değeri aynı olduğu için lale, Allah isminin sembolü olarak görülmüştür.

120