Page 6 - AİHL Temel Dini Bigiler 5. Ünite
P. 6
5. ÜNİTE
TARTIŞALIM Peygamber Efendimiz “İnsanlara anlayabilecekleri
şekilde konuşunuz.” buyurarak konuştuğumuz kişinin
20
Söz ola kese savaşı söz ola bitire başı genç, yaşlı, çocuk olmasını, bilgi seviyesini ve içinde bu-
Söz ola ağılı aşı bal ile yağ ede bir söz lunduğu şartları göz önünde bulundurmamızı tavsiye
Yunus Emre etmektedir.
Yukarıdaki beyti söz söyleme
adabı açısından tartışınız. İnsanlara üstünlük taslamak, bilgili olduğunu gös-
termek niyetiyle yapılan konuşmalar ahlaki değildir. Sa-
mimiyet taşımayan, yapmacık olan bu tür sözler, dinimiz
21
tarafından yasaklanmıştır.
Yüce Allah Konuşurken, başkalarını dışlayarak fısıldaşmalar
buyuruyor ki: da doğru değildir. Peygamberimiz (s.a.v.), bu davranışın
“... De ki: Hiç bilenlerle bil- yalnız kalan kimseyi üzeceğini söyleyerek doğru bulma-
meyenler bir olur mu? Ancak mış ve “İki kişi, üçüncü bir kimsenin yanında gizli konuş-
akıl sahipleri öğüt alırlar.” masın. Çünkü bu o şahsı üzer.” buyurmuştur. Ayrıca bir
22
Zümer suresi, 9. ayet.
mecliste konuşurken ilk söz hakkının büyüklere ait ol-
duğu unutulmamalıdır. Nitekim bir olayı anlatmak üzere
yaş olarak en küçük olan Abdurrahman b. Sehl söze baş-
YORUMLAYALIM layınca, Peygamberimiz (s.a.v.) “Sözü büyüklerine bırak,
23
“Hikmet mü’minin yitiğidir; onu ne- sözü büyüklerine bırak!” şeklinde uyarmıştır.
rede bulursa alır.” Peygamberimiz (s.a.v.) “Muhakkak ki bir kısım söz-
24
İbn Mâce, Zühd, 15; Tirmizî, İlim, 19. ler, sihirdir (gibi tesir gücüne sahiptir).” buyurarak sö-
zün gücüne vurgu yapmıştır. Her konuda olduğu gibi söz
Yukarıdaki hadisi ilim adabı açısın- söylemede de ölçülü olmaya gayret etmelidir.
dan yorumlayınız.
3. İLİM ADABI
İlim; sözlükte “bilmek, sağlam ve kesin bir biçimde,
bir şeyin gerçeğini bilmek.” gibi anlamlara gelir. İslam
HATIRLAYALIM kültüründe ilâhi ve beşerî bilgi yanında bilim için de kul-
lanılan kapsamlı bir terimdir.
Kur’an-ı Kerim’de ilim kökünden türeyen çok sayıda
“İlim ancak öğrenmekle elde kelime geçmektedir. Bunlar, Kur’an-ı Kerim’in bilgiye ve
edilir.” öğrenmeye verdiği kıymeti göstermesi açısından önem
Buhârî, İlim, 10. arz etmektedir. “İlim” ile aynı kökten türeyen âlim, alîm,
malûm, muallim gibi birçok kelime bulunmaktadır. 25
Peygamber Efendimize vahiy olarak gönderilen ilk
ayetlerin okumak, öğrenmek ve yazmakla ilgili olması
İslam’ın bilgiye verdiği önemin derecesini göstermekte-
dir: “Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı bir aşılan-
mış yumurtadan yarattı. Oku! Rabbin, en büyük kerem
20. Buhârî, İlim, 49.
21. bk. Ebû Dâvûd, Edeb, 94.
22. Buhârî, İsti’zan, 47.
23. Buhârî, Cizye, 12.
24. Buhârî, Nikâh, 47.
25. İlhan Kutluer, “İlim”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 22, s. 109.
126
