Page 15 - Temel Dini Bigiler İslam-2 Lise 3. Ünite

ORUÇ VE ZEKAT

Zekât, dinimizin esaslarından olduğu için İslam’ı ka-
YORUMLAYALIM
bul edenlerin yerine getirmesi gereken ilk yükümlülük-
“Veren el, alan elden üstündür.” lerdendir. Peygamberimiz (s.a.v.) İslam’ı anlatmak için
(Buhârî, Vesâyâ 9.) gönderdiği davetçilere: “ ... Allah’ın, zenginlerinden alınıp
Yukarıdaki hadisten hareketle fakirlerine verilmek üzere mallarına zekâtı farz kıldığını
30
dinimizin zenginliğe bakışını yo- onlara bildir.” buyurarak İslam’ın Allah’a (c.c.) ve Re-
rumlayınız. sulüne imandan sonra en önemli ibadetinden biri olarak
zekâtı zikretmiştir.

“İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler var ya, onların mükâfatları
Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler.” ayetinde olduğu gibi
31
Kur’an-ı Kerim’de zekâtla ilgili ayetlerin neredeyse tamamı dinimizin direği olan namaz ibadeti
ile birlikte geçmektedir. Yirmi yedi ayette yüce Rabbimiz zekât ve namaz ibadetlerini bu şekilde
birlikte zikrederek namazın günlük hayattaki yeri ile zekâtın ekonomik hayattaki yerini adeta
denk tutmaktadır.

Zekât toplumda bulunan muhtaç kimselerin hakkıdır. Onlara bu hakkı Allah (c.c.) vermiştir.
Kim bu hakkı inkâr ederse Allah’a (c.c.) karşı gelmiş olur. Bu nedenle Müslümanlar tarih bo-
yunca zekât konusunda çok duyarlı olmuşlar, zekâtlarını ihtiyaç sahiplerine ulaştırarak İslam’ın
yardımlaşma ve dayanışmaya verdiği önemi dünyaya göstermişlerdir.
Dinimizin bizlerden istediği şey, alan el değil veren el NOT EDELİM
olmaktır. Bu nedenle bizler de zekât verecek duruma gel-
mek için çaba sarf etmeli, bu seviyeye ulaştığımızda da “Allah, zekâtı ancak malları-
zekâtımızı sırf Allah (c.c.) için gönül rızasıyla verebilmeli- nızın kalan kısmını temizlemek
yiz. için farz kıldı...”
(Ebû Dâvûd, Zekât, 32.)
Zekât ibadetinin nasıl uygulanacağı ayet ve hadis-
lerle açıklanmıştır. Tüm ibadetlerde olduğu gibi zekât ibadetiyle ilgili bilinmesi gereken birtakım
kavramlar vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Temel ihtiyaçlar (Havaic-i asliyye): Yüce dinimize göre bir Müslüman’ın zekât vermesi için
kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin bir yıllık yeme, içme, giyinme, barınma, sağlık,
eğitim ve ulaşım gibi temel ihtiyaçlarını karşılamış olması gerekir. Bu temel ihtiyaçlara “havaic-i
asliyye” denir.

Nisap: Bir Müslüman’ın zengin sayılabilmesi için sahip olduğu para veya malın dinimizce
belirlenen zenginlik sınırına ulaşması gerekir. İşte bu zenginlik sınırına “nisap” adı verilir. Günü-
müzde ağırlıklı görüşe göre para ve ticaret mallarının nisap miktarı 80,18 gram altındır. Ayrıca
hayvanlarda nisap miktarı beş deve, otuz büyükbaş hayvan veya kırk koyundur. 32

Yıllanma: Zekât verilmesi gereken malın üzerinden kamerî takvim hesabıyla bir yıl geçmesi
şartına “yıllanma” denir.

Tam mülkiyet: Bir malın hem kendisinin hem de getirisinin sadece bir kişiye ait olması, yani
bu malda başka birinin hakkının bulunmaması demektir.
30 bk. Buhârî, Zekât, 1.
31 bk. Bakara suresi, 277. ayet.
32 Mehmet, Erkal, Nisab, TDV İslam Ansikopedisi, s. 140.

84