Page 11 - 7. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 2. Ünite

PEYGAMBERİMİZİN EVRENSEL MESAJLARI 2. ÜNİTE

Aile içi ilişkilerde de kul hakkına giren davranışlar olabilmektedir. Buna göre anne ve babaya
iyilik edilmesi, verdikleri emeğe binaen hürmette kusur edilmemesi ve rencide edilmemeleri anne baba
hakkıdır. Bu hakların ihlali kul hakkı anlamına gelir. Çocukların hayat haklarının cinsiyet beklentisi
veya rızık korkusu gibi maddi endişelerle ihlal edilmesi, eğitimlerinin özellikle de din eğitimlerinin
verilmemesi gibi durumlarda çocukların hakkı ihlal edilmiş olur.

DEĞERLENDİRELİM

“Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret hâli müstesna, mallarınızı bâtıl
(haksız ve haram yollar) ile aranızda yemeyin…”
(Nisâ suresi, 29. ayet.)

“Aranızda mallarınızı bâtıl sebeplerle yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını, bile
bile haksız yere yemek için mallarınızı hâkimlere rüşvet olarak vermeyin.”
(Bakara suresi, 188. ayet.)

Yukarıdaki ayetlere göre hangi durumlar kul hakkı kapsamına girmektedir? Arkadaşla-
rınızla değerlendiriniz.

Kul hakkı kapsamına giren konulardan biri de kamu malına zarar vermektir. Milletin ortak
kullanımına sunulan her şey topluma aittir. Toplumdaki bütün insanların ortak kullanımında olan her
çeşit araç gereç, park, bahçe ve doğal kaynaklar kamu malıdır. Dolayısıyla bireylerin sahiplenmesi veya
zarar vermesi bütün insanların hakkını ihlal etmektir. Bu hak ihlalinde de tıpkı bireysel hak ihlalleri gibi
helallik alınması gerekir. Tüm insanlardan helallik alınması mümkün olamayacağı için, kamu mallarına
verilen zararın telafisinin en kolay yolu, yerine yenisi koymaktır. Devlete ait bir mala zarar vermek,
kaçak elektrik ve su kullanmak bütün milletin hakkını ihlal etmek demektir. Çünkü kamu malı milletin
birikimleri ile elde edilmiştir. Aynı şekilde kamu görevini ihlal eden veya kötüye kullanan kimseler de
kul hakkına girer.

Peygamber Efendimiz zamanında kamu malı kapsamın-
da değerlendirilen konulardan birisi de ganimetlerdir. Peygam-
ber Efendimiz ganimetlere hıyanet edenleri ahirette şiddetli bir
azabın beklediğini haber vererek şöyle buyurmuştur: “Kıyamet
günü hiç kimseyi boynunda meleyen bir koyun, kişneyen bir at,
böğüren bir deveyle veya altın, gümüş ve ganimet elbisesi yüklen-
miş olarak görmek istemediğini, kıyamet günü hainlik edenin aşır-
dığı mal boynunda olduğu hâlde haşredileceğini” haber vermiş-
111
tir. Peygamberimiz Huneyn Savaşı’nda vefat eden birinin cenaze
namazını ganimet malına hıyanet etmesi sebebiyle kıldırmak
istememiş, sonrasında yapılan araştırmada adamın eşyalarından
112
iki dirhem değerinde inci çıkmıştır. Kamuya ait olup insanların 7.2.6. Kırmızı ışıkta geçmek kul hakkı
ortak kullanımında olan alanların, şahıslarca özel mülk edinil- ihlalidir.
mesi de yasaklanmıştır. Nitekim Allah Resulü bir tuzlayı sahabilerden Ebyâz’a vermek istemiş ancak

111 bk. Buhârî, Cihad, 189; Müslim, İmare, 24.
112 bk. Ebu Dâvûd, Cihad, 133.
57