Page 3 - Hadis Metinleri 4. Ünite

İBADETLE İLGİLİ
HADİSLER

HATIRLAYALIM
Namazın şartlarından olan hadesten taharet ve necasetten taharet terimlerinin içeriklerini
hatırlıyor musunuz?

Açıklama

“Temizlik, imanın yarısıdır (parçasıdır).” hadisinde ge-
BİLGİ KUTUSU

Fıkıh ve ilmihal geleneğinde
çen temizlik (روــهُّطلا), bazı tariklerde “abdest (ءوــضوْلا)”, maddi, hükmî ve manevi temizlik
ُ
ُ
ُ
diye dile getirilen kategoride maddî
ِ
bazı tariklerde de “abdesti tamamlamak (ءوــضوْلا ُغابــسِإ)” temizlik teriminden beden, elbise
ُ
َ ْ
ُ
şeklinde geçer. Hadis metninde geçen “iman”ın ise kıble de- ve çevre gibi dış temizliği (necâset-
ğişikliğini açıklayan “Allah imanınızı (namazınızı) asla zayi ten tahâret)anlaşılır. Hükmî temiz-
edecek değildir.” ayetindeki gibi namaz diye anlaşılması ge- lik abdest, gusül ve teyemmümü
4
rektiği de söylenir. (hadesten tahâret); manevi temizlik
ise gıybet, dedikodu, yalan, haset,
Temizlik, imanın yansıması ve medeniyetin simge- kin, iftira, hıyanet, kibir, riya gibi
ِ
sidir. Halk arasında “Temizlik imandandır. (نــم ةــفاَظنلَا hastalıklardan arınmayı ve her türlü
ُ َ
َّ
َ
ِ
ِ
ناــمي ْ لا)” diye bilinen haberin senedi yoktur yani rivayet yanlış düşünce ve inançtan kurtul-
mayı (ruhî, kalbî, iç temizlik) ifade
َ
tekniği açısından asılsız olup onu hadis diye kullanmak doğ- eder.
ru değildir. Belki bir vecize veya kelâm-ı kibâr olarak ona
yer verilebilir. Ancak ilgili ayetler ve “Temizlik, imanın ya-
5
rısıdır (parçasıdır).” ya da “Namazın anahtarı temizliktir.”
6
gibi hadisler, onu kullanmaya ihtiyaç duyurmamalıdır. Doğ-
rusu temizlik ile iman ve ibadet arasında sıkı bir ilişki vardır.
İman etmeyenin hükmi temizliği geçersiz olduğu gibi ma-
nevi temizliği gerçekleştirebilmek için de her şeyden önce
iman şartı gerekir. Bazı âlimlere göre iman önceki küçük ve
büyük günahları yok ettiği gibi abdest de küçük günahlar için
keffâret olur. Yine bazı âlimlere göre temizliğin ecir ile seva-
bı katlanarak devam eder ve bununla birlikte imanın yarısı
kadar sevap kazandırır.

İslam kültür ve medeniyetinde temizlik kelimesi, genel
ve ibadet amaçlı olmak üzere iki anlamda kullanılır. Aslında
genel anlamda yapılan temizlikler, ibadetler için bir hazır-
lık ve ön şart aşaması olarak görülür. Bir de insanın şirkten,
küfürden, riya ve dedikodudan uzak durması anlamında te-
mizlik vardır ki Kur’an-ı Kerim’de bu konu İbrahim’in (a.s)
diliyle şöyle dile getirilir: “Insanların diriltileceği gün, Al-
lah’a temiz bir kalple gelenler dışında malın da çocuk-
ların da fayda vermeyeceği günde beni mahcup etme!” 7

4 Bakara suresi, 143. ayet.
5 bk. Bakara suresi, 125. ayet; Tevbe suresi, 108. ayet.
6 Ebû Dâvud, Salât, 73; Tirmizî, Tahâret, 3.
7 Şuarâ suresi, 87- 89. ayetler.

56