Page 19 - Ebru 3. Ünite

EBRU SANATINDA ÖN HAZIRLIK

Tekne materyalinin ayarı şöyledir:

Yüzeyde açılabilen bir boyadan bir
damla, biz yardımıyla tekne yüzeyine
damlatır, elimizdeki bizı derine batırmadan
yüzeydeki boyaya hareket veririz. Eğer
boya lastik gibi geri geliyorsa su istiyordur.
Hareket verdiğimiz yönde ileri gitmeye
devam ediyorsa o zaman su miktarı fazla olmuştur. Azar azar su ilave ederek ve her
defasında aynı kontrol işlemini yaparak yüzeydeki boya geri gelmeyene kadar su ilavesine
devam ederiz. Her su ilave edişimizde, spatula ile karıştırarak teknemizi homojen tutmalıyız.
Materyalin yoğunluğu yüzeyin gerilimini belirler. Yoğun kıvamdaki yüzeyde gerilim fazla
olacağından sulu yüzeydeki gerilime nispetle daha az boya kabul edecek, çok koyu olursa
boyalar açılmayacak ve dibe çökecektir. Cıvık teknede, renklerin açık çıkmasının, koyu
teknede koyu çıkmasının sebebi yüzey geriliminin artması ya da gevşemesidir. Kıvam
artırıcının, hafif ebru yapılacaksa cıvık, hatip, çiçek gibi kontrol gerektiren ve koyu renkte
olması istenen ebrular yapılacaksa nispeten daha koyu kıvamda ayarlanmasında fayda
vardır.

Kıvam artırıcılar uzun süre havayla temas ederlerse üzeri kaymak bağlar. Hem bu
sebepten hem de toz düşmememsi için kıvam artırıcı ayarımız tamam olunca teknemizi
temiz bir kâğıtla kapatmalıyız. Kapatmak için gazete kâğıdı kullanılabileceği gibi
emiciliği yüksek başka kâğıtlar da kullanılabilir. Temizlik ve koruma amaçlı yaptığımız bu
ameliyede çok miktarda kâğıt kullanacağımızdan maliyeti düşük kâğıtlar daha iktisatlı
olacaktır. Gazete kâğıdındaki mürekkep ve kimyasallar zamanla tekneye bulaşır ve kıvam
artırıcıların çabuk bozulmalarına sebebiyet verirler. En iyisi gazete kâğıdı yerine ambalaj
malzemecilerinde rahatlıkla bulunabilen gazete kâğıdının basılmamış hali gazete beyazı
kullanmaktır. Hem ucuz, hem ince, hem de emici olan bu malzeme tekne ebadından
yarım santim büyük kesilirse teknenin tümünü kapatır.
4. Boya Ayarlarının Yapılması

Boya ayarı yapılırken boyaya ne kadar su ve öd ilave edilir?

Ebrucu renk tüccarıdır, sermayesi renklerdir. Bir ebru sanatkârı renkleri doğru ve
ahenkli kullanabildiği müddetçe muvaffak olur. Hangi renkleri nasıl kullanacağımızı
nasıl öğrenebiliriz? Bunun en basit ve kestirme yolu tabiatı gözlemlemektir. Tabiat her
mevsim renkten renge bürünmekte; bakmasını bilenlere, nasibi olanlara adeta renk
dersi vermektedir. İnsan, fıtratına yakın olan şeylerden hoşlanır. Her şeyin yaratıcısı tek
olduğuna göre insanoğlu tabii olan şeyleri kendi fıtratına daha yakın görür. Gelenekli Türk
ebru sanatında renklerin tabiiliği diğer bir ifadeyle fıtrîliği esastır. Aşırı parlak ve gözü
yoracak renklerden uzak durulur. İslâm sanatkârı tabiatla iç içe yaşar ve Sâni-i Hakiki´nin
renklerini teknesine yansıtır. Yalnızca çiçek renklerinde parlaklık aranır. O da yine tabiatta
olduğu kadar. Örneğin bir lâle başı yapılacaksa kadmiyum kırmızı yalın halde kullanılmaz.
Onun aşırı parlaklığı, içine çok az aşı kırmızı eklenerek olgunlaştırılır.

59
59