Page 10 - 9. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 1. Ünite

PEYGAMBERİMİZİN HAYATI

İslam’ın ilk muhatapları olan Mekkelilerin hayatında kabilecilik çok etkin bir rol oynardı.
İnsanlar kendi kimliğinden çok kabile kimliği ile yaşardı. Kabilecilik anlayışı nedeniyle bir
kişinin işlediği suçtan bütün kabilesi sorumlu olurdu. Saldırıya uğrayanın intikamını da bü-
tün kabile üyeleri almak zorundaydı. Kan davaları, toplumun en önemli sosyal sorunuydu.
Kişinin düşüncesinden ziyade gelenekler önemsendiği için yaygın olan tutum ataların yo-
lunu takip etmekti. Geçim sıkıntısı ve yaşam şartlarının zorluğu sebebiyle kabileler arası
ilişkiler düşmanlık üzerine kurulmuştu.
21

Cahiliye Arapları arasında kibir, gasp, kan davası, hırsızlık, yetim malı
yeme, kız çocuklarını diri diri toprağa gömme gibi kötü alışkanlıkların
BİLGİ yanı sıra bağımsızlık ve özgürlüğe düşkünlük, yiğitlik, cesaret, sabır,
DURAĞI zayıfı güçlüye karşı korumak, cömertlik, misafirperverlik ve kendine
sığınanı himaye etmek gibi olumlu davranışlara da şahit olunmuştur.
Bu sebeple Hz. Peygamber’in İslam’ın temel hükümlerine aykırı
olmayan bazı toplumsal uygulamaları kabul ettiği bilinmektedir.
Mesela bir sahabiye hitaben söylediği “Ey Sâib! Cahiliye çağında
yaptığın faziletli şeylere İslam devrinde de devam et. Misafirini
ağırla. Yetime ikram et ve komşuna iyi davran.” şeklindeki sözleri
buna en güzel örnektir.

(Ahmet b. Hanbel, Müsned, C 5, s. 340.)

Cahiliye, İslam’dan önceki dönemi tanımlamak için kullanılan bir kavram olsa da aynı zaman-
da bir zihniyeti de ifade etmektedir. Kişinin mensubu olduğu kabilesini ya da soyunu üstün
görürken başkalarını küçük ve hakir görmesi cahiliye zihniyetinin en belirgin özelliğidir. Allah
Resulü (s.a.v.) bu konuda sahabileri uyarır, bu zihniyetten ve davranışlardan onları sakındırırdı.
Bir gün Bilâl-i Habeşî ile tartışan Ebu Zer el-Gıfârî, onu siyahi olmasından dolayı ayıplamıştı.
Olay, Peygamber Efendimize intikal edince Ebu Zer el-Gıfârî’yi “Onu annesinin renginden
dolayı mı ayıpladın? Sen (hâlâ) cahiliye ahlakı taşıyan bir kimsesin!” buyurarak uyarmıştır.
22

FİKRİNİ SÖYLE!
...
Ebu Leheb öldü, diyorlar
Ebu Leheb ölmedi ya Muhammed
Ebu Cehil kıtalar dolaşıyor
… (Arif Nihat Asya, Dualar ve Âminler, s. 65.)

Yukarıdaki mısraları yorumlayarak fikirlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

21 bk. Neşet Çağatay, İslamʼdan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, s. 117.
22 Buhârî, Îmân, 22.

22