Page 15 - 12. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 3. Ünite

76
Peygamberimiz ve Toplumsal Değişim

Yüce Allah, insanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için ihtiyaç duydukları malları zor-
balık ve bozgunculuk yoluyla değil, helal yollarla elde etmelerini istemiştir. Nisâ suresi 29. ayette
“Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda batıl yollarla yemeyin. Ancak karşılıklı rıza ile yapılan
ticaretle olursa başka...” buyurmuştur. Bu nedenledir ki Allah Resulü (s.a.v.) ashabını da ticarete,
üretmeye, çalışmaya teşvik etmiştir. Mikdâm’ın (r.a.) naklettiğine göre Resûlullah (s.a.v.) şöyle bu-
yurdu: “Kişi kendi bileğinin gücüyle kazandığından daha hayırlı bir yiyecek yemiş olamaz. Allah’ın
peygamberi Dâvûd Aleyhisselam da kendi bileğinin gücüyle çalışarak kazandığından yerdi.” 41
Sahabe, Peygamber Efendimizin (s.a.v.) ticaret anlayışıyla ticaret yapmıştır. Öyle ki Mek-
ke’den Medine’ye hicret eden tüccar sahabeden Abdurrahman b. Avf (r.a.) kendisine yapılan
yardım tekliflerini kabul etmemiş ve “Bana, çarşının yolunu gösterin.” demek suretiyle daha
42
hicretin ilk günlerinde ticaret yapmaya başlamıştır.
Hz. Peygamber (s.a.v.), İslam öncesi dönemde kullanılan paralar üzerinde hiçbir değişiklik
yaptırmamış çarşı pazarda bu paraların kullanılmasına müsade etmiştir. 43

BİLİYOR MUSUNUZ?

Mekke ve Medine şehirlerinde yabancı ülkelerin paraları geçerli idi. Bu paraların
gümüş sikkelerine dirhem, altın sikkelerine ise dinar adı verilirdi.

(bk. Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, s. 822.)

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Ekonomik Yapıda Yaptığı Dönüşümler

Hz. Peygamber (s.a.v.) Medine’de (Müslüman-
lara ait) bir çarşı yeri kurmak istiyordu. Bu neden-
le önce Benu Kaynuka Yahudilerinin pazarına gitti,
daha sonra da Medine’de bulunan pazar yerine
geldi ve şöyle dedi: “İşte sizin çarşınız! Burada hiç
kimse rahatsız edilmeyecek ve kimseden herhangi
bir işgaliye de alınmayacaktır… Burada sürekli ve
Öşür sabit yerler edinmeyin, kim erkenden gelmişse is-
44
Toprak mahsüllerinden, gümrükler- tediği yeri tutsun.” buyurmuştur. Daha sonra bu
den ve devlet arazilerinden alınan pazar yeri bugünkü Medine Büyük Çarşısı’nın bu-
vergi, toprak mahsüllerinin zekâtı. lunduğu yere nakledilmiş ve Medine’nin en önemli
pazarı hâline gelmiştir. Bu pazarın Medine’nin en
(Dinî Terimler Sözlüğü, s. 293.)
önemli pazarı hâline gelmesinin sebebi pazarda ha-
raç, öşür vb. vergiler alınmamasıdır. Hz. Peygamber
Haraç (s.a.v.) vergilendirmeyi vergi memurları görevlen-
direrek ve zaman belirleyerek sistemleştirmiştir. Zi-
Ticari mallardan alınan gümrük veya
pazar vergisi. raat ürünlerinin vergilendirmesini güneş takvimine
göre, ticaret mallarının vergilerini ise, ay takvimine
(Dinî Terimler Sözlüğü, s. 121.) göre düzenlemiştir. Devletin diğer vergi gelirleri
için ise, ay takviminini tercih etmiştir. 45

41. Buhârî, Buyû’, 15; Nesâî, Buyû’, 1; Ebû Dâvûd, Buyû’, 6.
42. Buhârî, Buyû’, 1.
43. Faruk Bal, Çölün Ekonomisi, Akademik Ortadoğu Dergisi, C 9, s. 95.
44. İbn Mâce, Ticaret, 40.
45. bk. Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi, C 2, s. 822.