Page 9 - 11. Sınıf Peygamberimizin Hayatı 2. Ünite

Peygamberimizin (s.a.v.) eğitim sisteminde öncelikle muhatapların inanç esaslarını
benimsemesinin öne çıktığı görülür. Daha sonra ibadetle ilgili hususların uygulaması-
na geçilmiştir. Bu uygulamalar da birden ortaya çıkmamıştır. Mekke Dönemi’nde sabah
ve akşam olmak üzere iki vakit kılınan namazın bugünkü hâlinin emredilmesi insanların
dinî hassasiyetlerinin olgunlaşmasından sonradır. 35
Muhatabın Özelliklerini Gözetmesi

Allah Resulü (s.a.v.) karşısındaki insana anlayabileceği şekilde hitap ederdi. O, muhata-
bının algılama düzeyini, ferdî farklılıklarını, öğrenim seviyesini, kültürel ve ekonomik duru-
munu gözettiği gibi içinde bulunduğu anı da değerlendirirdi. Seçtiği örnek ve benzetmeler,
muhatabının tanıdığı kavramlardan oluşmaktaydı. Allah Resulü (s.a.v.) bir gece ashabıyla
beraberken gökyüzündeki hilali nasıl görüyorlarsa kıyamette Allah Teâlâ’yı da öyle apaçık
göreceklerini söyleyerek ashabını müjdelemişti. Böylelikle onların Allah (c.c.) ve ahiret
36
inancının pekişmesini sağlamıştı.
Peygamberimiz (s.a.v.) hitap ettiği kimselerin bildiği yönlerini vurgulayarak konuşmayı
tercih etmiş ve onları ikna etmeye çalışmıştı. Allah Resulü (s.a.v.) savaşa katılmak için
kendisinden izin isteyen bir sahabinin anne-babasının ona muhtaç durumda olduğunu öğ-
reninice “Öyleyse onlar için çaba göster.” diyerek ebeveynine olan sorumluluğunun daha
37
acil olduğunu hatırlatmıştı. Rahmet Elçisi, Allah’a (c.c.) yakın olmak veya nafile ibadet
kastıyla devamlı yapacağı bir tavsiye isteyenlere yaşına, yapabilme becerisine, bedevi
ya da hadari oluşuna, kişilik yapısına göre farklı tavsiyelerde bulunmuştu. Kiminden si-
nirlenmemesini isterken kiminden insanlara yemek yedirmesini, selam vermesini, güzel
davranmasını ya da diline sahip olmasını istemişti.
Sevgi, Şefkat ve Merhameti Esas Alması

Allah Resulü’nün (s.a.v.) engin merhametinden
herkes nasiplenmişti. Müminlere karşı sevgisi sı-
nırsız olan Peygamberimizin (s.a.v.) şefkati, ona
kaba davrananlara karşı sabır, zalimlere ise hida-
yet dileme şeklinde tecelli etmişti. İnsanlara şef-
katle davranışı sebebiyle katı veya ön yargılı olan
kimseleri bile ikna edebiliyordu. Hz. Âişe, Pey-
gamberimizin (s.a.v.) meclisinde herkesin kendi-
sini değerli hissettiğini ifade eder. Allah Resülü
(s.a.v.) yaklaşımı ile insanlara değer verirdi. Bir
günah işlemek için kendisinden izin isteyen gence Görsel 2.5
etrafındakiler tepki gösterdiklerinde onları yatıştırmış, sakin ve şefkatli konuşma- Mescitler eğitim
sıyla gencin sorusunun doğru cevabını kendine buldurmuştu. Peygamberimiz amacı ile de
38
(s.a.v.) gencin kibir, alınganlık, acelecilik gibi zaaflarıyla savunmaya geçmesini kullanılmıştır.
gerektirecek bir tavırdan uzak durmuştu. Böylece gencin kimlik gelişimini müspet
şekilde geliştirmesine imkân sağlamıştı. Nebi (s.a.v.), aynı tavrını bir bedevinin mescidi kir-
letmesini engelleme olayında da sergilemiş, mescidi bir eğitim ortamına dönüştürmüştü.
39
35 bk. İsra suresi 78. ayet; En’am suresi, 72. ayet.
36 bk. Müslim, İman, 302.
37 Müslim, Birr, 5.
38 bk. Ahmed b. Hanbel, Müsned, C 5, s. 256-257.
39 bk. Tirmizî, Taharet, 112.

53