Page 5 - Tezhib 6. Ünite

6. ÜNİTE

5.Duraklar: Müzehheb, çiçeklere verilen isimdir. Bunlar kitap süslemesinde genellikle ayet-
lerin sonlarına konulmaktadır. Diğer bir adı “vakfe”dir. Devirlere göre farklılıklar gösteren
2
duraklar özü dinlendirmek amacı ile de kullanılırlar.

Duraklar yapıldıkları şekillere göre isim alırlar:

Mücevher Nokta: Geometrik olarak işlenenlerdir.

Şeşhane Nokta: Daire formunda altı parçaya bölünmüştür.

Seberk: Üç yaprak formundadır.

Pençberk: Beş yapraklı duraklardır.

Helezon: İki helezonun iç içe geçmesiyle elde edilen duraklara denir.

Yaprak nokta: Muntazam biçimde yaprak formlarından yapılmış duraklara denir.

Zerendezer Nokta: Altın zemin üzerine altınla yapılan noktalara denir.

6. Güller: Kur’an’da genellikle surelerin başladığı sayfa kenarlarına konulan içi boş, bazen
de surenin adı yazılı yuvarlak süslemeye gül denir.

Kur’an’ın 20 sayfadan oluşan ve cüz denilen 30 bölümünden her birinin başına da gül tez-

hibi yapılagelmiştir. Hizb, “kısım, bölük” demektir; ayrıca cüzün dörtte birine de hizib denilir.
Yazma Kur’an’larda genellikle her beş sayfada bir hizib gülü konulmuştur.

Kur’an’ın cemaat içinde sesli olarak okunan ve genellikle orta uzunluktaki 10 ayet kadar
olan bölümlerine ise Türkler aşr-ı şerif demişlerdir. Ezberleme ve yazma sırasını göster-
mede kolaylık sağlamak için, Türkler, her on ayetlik bölümün sonuna, aşr sözcüğünün ilk
harfi olan ayn işaretini koymuşlardır. Bu harf veya aşr sözcüğü bazen yalnızca altın yaldızla
yazılmış bazen de aşr gülleri tezhiplenip ortasına yazılmıştır.

Kur’an’da secde ayetleri hizasına da gül şeklinde süslemeler yapılıp içine secde sözcüğü
yazılmıştır. Bu güllerin çok değişik ve güzel yüzlerce örneği vardır. 3

2 Mine Esiner Özen, a.g.e., s. 17.
3 Mine Esiner Özen, a.g.e., s.17

158