Page 16 - Temel Dini Bigiler İslam-2 Lise 4. Ünite

4. ÜNİTE

4. CIHAT

Dinimizde en önemli ibadetlerden biri de cihattır. Cihat, kelime kökü itibariyle söz ve fiille
bütün kuvvetini harcayarak çalışmak, yorulmak, gayret göstermek demektir. Savaş da dahil
olmak üzere Allah’ın (c.c.) adını yüceltmek için yapılan bütün davranışlar bu kavrama dahildir.
İslam alimleri cihatın genel anlamına vurgu yaptıklarında Müslümanlar üzerine farz bir ibadet
olduğunu belirtmişlerdir. Savaş anlamında kullanıldığında ise cihatın normal zamanlarda farz-ı
kifaye, umumi seferberlik durumlarında ise tüm Müslümanların yerine getirmesi gereken farz-ı
ayn bir ibadet olduğu konusunda fikir birliği içindedirler.

Terim olarak kullanıldığında cihatın birbiriyle alakalı geniş bir anlam çerçevesi vardır. İyiliğin
yerleşmesi ve kötülüğün ortadan kalkması için maddi ve manevi tüm imkânları kullanarak çaba
sarf etmek anlamına geldiği gibi düşmanlara karşı vatanı savunmak amacıyla silahlı mücadele
vermek anlamı da vardır. Öte yandan insanın her türlü kötülüğe ve şeytana karşı verdiği mü-
cadele ve içindeki çirkin tutkuları yenme çabası da cihat kapsamında değerlendirilir. Tüm bu
anlamları göz önünde tutulduğunda cihatın sadece savaş olmadığı, aynı zamanda nefisle ve
şeytanla mücadele; İslam’ın güzelliklerini tüm insanlara tebliğ ve davetle ulaştırma; emr-i bil
maruf ve nehyi anil münker mücadelesi vererek iyilikleri yaygınlaştırma ve kötülükleri engelle-
me gibi anlam zenginliklerine sahip olduğu görülür. Cihat eden kimseye mücahit denir. Bu kök-
ten gelen mücahede kavramı da özellikle tasavvuf literatürümüzde kişinin Allah’a (c.c.) kulluk
eden güzel bir insan olabilmek yolunda nefsinin bencil tutkularına, şeytana ve tüm kötülüklere
karşı mücadele vermesi anlamında kullanılır. Bir hadiste Peygamber Efendimiz (s.a.v.) mücahiti
şöyle tanımlamıştır: “… Mücahit, Allah’a itaat yolunda nefsi ile cihat edendir.”
24

BİLGİ KUTUSU

CİHAT
Dinî emirleri öğrenip ona göre yaşamak ve başkalarına öğretmek, iyiliği emredip kö-
tülükten sakındırmaya çalışmak, İslâm’ı tebliğ etmek, nefse ve dış düşmanlara karşı
mücadele vermek.

Cihat; hayatın gayesi olarak Allah’a (c.c.) kulluk etmekten, Allah (c.c.) ve Resulü’nün
(s.a.v.) koyduğu ölçülerin fert ve toplum hayatına uygulanmasına çalışmaya, İslam’ı
gayrimüslimlere tebliğe, İslam ülkesini ve Müslümanları her türlü tehlike ve saldırı-
lara karşı savunma ve bu konuda gerektiğinde savaşmaya kadar kapsamlı bir anlam
taşımakta; kalp, dil, el ve silah gibi beşerî aksiyonun ortaya konulduğu her vasıta ile
yapılabilmektedir.

Cihat; Müslümanın Allah’a (c.c.) kulluk ve onun rızasını temin için İslam esaslarını öğ-
renme, öğretme, ferdî ve içtimaî planda yaşama, yaşanmasına çalışma, İslam’ı tebliğ
ve bu hususlarda içte ve dışta karşılaşacağı engelleri aşma konusunda içinde bulunması
gereken şuurlu ve sürekli gayret ve aksiyon halini ifade eder.

(bk. Ahmet Özel, Cihat, TDV İslam Ansiklopedisi, C 7, s. 527-531.)

24 Ahmed b. Hanbel, Müsned, VI, 22; Tirmizî, Fezailü’l-Cihat, 2.

109