Page 8 - Hitabet ve Mesleki Uygulama 5. Ünite

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA

Bu gelenek, Cebrail’in (a.s.) ramazan aylarında her gece Hz. Peygambere (s.a.v.) gelerek o ana
kadar nazil olan ayet ve sureleri karşılıklı okuyup kontrol etmelerine dayanır. Ülkemizde ramazan
mukabeleleri genellikle ramazanın ilk günü başlar ve arefe günü tamamlanarak duası yapılır. Duanın
Kadir Gecesi'nde yapıldığı da olur. Mukabelede her cüz bir kişi veya birden çok hafız tarafından
okunabilmektedir. Hatim okurken acele etmekten ve tecvid kurallarını bozacak derecede süratli
okumaktan kaçınmalıdır. Hatim sonuna yaklaşırken Duha suresinden başlayıp Nas suresinin sonuna
kadar her surenin bitiminde “tekbir” getirilir. Nitekim Peygamber Efendimizin Duhâ ve ardından
gelen sûrelerin peşinden tekbir getirilmesini istediği, Abdullah b. Abbas gibi ashabın ileri gelenlerinin
de Kur’an okuttukları kişilerden bu sûrelerden sonra tekbir getirmelerin istedikleri rivayet edilir.
16
Bundan dolayı Duhâ suresinden Nâs suresine kadar hepsinin sonunda tekbir getirmek sünnettir.

Hatimden sonra bir tören yapılarak dua edilmesi gelenek hâline gelmiştir. Hatim, Nas suresinin
okunmasıyla sona erer. Ancak ardından Fatiha ile Bakara suresinin ilk beş ayetinin okunması yeni bir
hatme başlangıç sayılmıştır. Bu surelerin peşinden yapılan duaya “hatim duası” denir. Hatim duasına
katılmak da faziletlidir. Hatim duası tek başına yapılabileceği gibi toplu hâlde de yapılabilir. Ayrıca
Kur’an-ı Kerim mealinden okunarak bitirildiği zaman da hatim duası yapılabilir. Kur’an okumasını yeni
öğrenenler için, Kur’an’ı baştan sona bitirdikleri zaman ya da ilk defa hatim indiren çocuklar için ha-
tim merasimleri düzenlenmektedir. Ayrıca bir Müslüman vefat ettiği zaman birçok kişinin katılımıyla
ölenin ruhu için hatim indirilebilir.

BELİRTELİM

"Kur’an okuyan mümin, kokusu ve tadı güzel olan turunç meyvesi gibidir…”
Buharî, "Fedâilü’l-Kur’an", 36.

Yukarıdaki hadiste vurgulanmak istenen ana düşünceyi belirtiniz.

Ülkemizde evlilik, doğum, ölüm gibi farklı sebeplerle mevlit merasimleri yapılmaktadır. Müba-
rek gün ve gecelerde de zaman zaman mevlit törenleri düzenlenmektedir. Bütün bu merasimlerde
“Mevlit” olarak bilinen Süleyman Çelebi’nin yazdığı kurtuluş vesilesi anlamına gelen Vesiletü’n-Ne-
cat isimli naat, Kur’an-ı Kerim ve salâvat duaları okunur, ilahiler söylenir. Mevlit merasimine sebep
olan olay hakkında kısa bir konuşma yapılır ve ardından dua edilir.

Hatim ve mevlit merasimlerinde Arapça dua yapılabileceği gibi Türkçe dua da yapılabilir. Ancak
dinleyenlerin kolaylıkla anlayabilmeleri için duaya kısa bir Arapça girişle başlayıp Türkçe olarak de-
vam etmek uygun görülür.

16 bk. Beyhakî, el-Câmi li Şuʿabi’l-îmân, c. 4, s. 232.

114