Page 3 - Ebru 6. Ünite
P. 3
EBRU SANATINDA ÇİÇEKLİ FORMLARI
1. Geleneksel Ebru Sanatımızda Çiçek Formları (Necmeddin Ebruları)
Çiçekli ebru formları neden Necmeddin ebruları olarak anılmıştır?
Ebru sanatında çiçekler bu sanatın
NOT EDELİM imkanları dâhilinde yapılır. Ebrucu
Ebruda çiçek resmetmenin kuralı şu- ressam değildir. O, çiçekleri teknesine
dur: Yüzeydeki damlayı farklı kalınlıklardaki bizler üsluplaştırarak yansıtır. Tüm desenler
yardımıyla öyle forma sokacaksınız ki, damlanın aldı- suyun üzerinde yapıldığından tuval
ğı son şekil, yaprak ya da çiçeği oluşturacak. Burada üzerinde çalışır gibi saatlerce boyayla
önemli olan biz hareketlerini iyi kavramaktır. Damlalarla uğraşamayız. Uğraşma süresi uzadıkça
resim yaparken biz hareketlerinin karşılıklı yapıldığını boyalarda çatlamalar ve yüzeyde boşluklar
unutmamalıyız. Çiçek yapımları ustanın eline bakılarak oluşacaktır. Ebrucu çiçekleri seri olarak
öğrenilir. Bazen söz ve hareketsiz resimler kâfi gelme- forma sokup kâğıda almaya mecburdur.
mektedir. Bu yüzden ilk şart, öncelikle bir hocadan bu Dolayısıyla ebru tekniğiyle resmedilmiş
işi öğrenmektir. çiçekler bu bakış açısıyla değerlendirilmeli,
resim sanatıyla kıyas edilmemelidir.
Tarihî süreç içinde hatib ebrusunun tekâmülünden sonra çiçek arayışları da hız
kazanmıştır. O dönemlerde ancak kır çiçeklerine benzer ebrular yapılmış ve hatta çok iyi
örnekler de verilmiştir. Ancak ebruda çiçek şekillerinin olgunlaşmaya başlaması Necmeddin
Okyay üstadımızla beraberdir. Tahminen 1918 yılından itibaren merhum hocamız çiçekli
ebruları ıslah ederek lâle, karanfil, hercai menekşe gelincik, gonca gül, kasımpatı, sümbül
gibi çiçek cinslerini resmetmeye muvaffak olmuştur. Talebesi Mustafa Düzgünman da bu
formaları geliştirmiş ve bunlara papatyayı ilave etmiştir .
1
Kültür ve sanata dair hiçbir hadise birden bire ortaya çıkmaz. Uzun asırlara dayanan
tecrübeler neticesinde gelişir ve olgunlaşır. Çiçekli ebruların gelişim süreci de bundan
farklı değildir. Necmeddin Hoca merhuma kadar çok denenmiş olmasına rağmen bu
formları geliştirmek ona nasip olmuştur. Bu sebepten de gelenekli Türk ebrusunda çiçekli
ebrular Necmeddin Ebrusu adıyla anılırlar.
NOT EDELİM
Uğur Derman Beyefendi, Necmeddin ebrularına bu ismin nasıl verildiğini 1977
yılında neşrettiği Türk Sanatında Ebru adlı eserinde şöyle anlatmaktadır:
“Çiçekli ebrular, Necmeddin Okyay´ın talebesinden olan Ord. Prof. Dr. Süheyl
Ünver´in teklifi üzerine, o zamandan beri sanat tarihimizde Necmeddin Ebrusu is-
miyle anılmaktadır. Necmeddin Efendi´nin Üsküdar Yeni Camii imam ve hatibi olması
münasebetiyle, Hatib ebrusuna karşı, bu buluşun da İmam Ebrusu adıyla anılması
Reisülhattâtîn Hacı Kâmil Akdik (ö. 1941) tarafından teklif edilmişse de Necmeddin
Ebrusu denilmesi daha uygun bulunmuştur.”
Necmeddin OKYAY - Sümbül çalışması
1 DERMAN 1977 S. 19
99