Page 3 - Ebru 4. Ünite

EBRU SANATINDA TEMEL FORMLAR

1. Battal Ebrunun Yapılışı

Lûgatte cesur, kahraman, çok büyük, manalarına gelen battal ebruculukta bütün
formların temeli olan ilk ve en önemli formun adı olmuştur . Boyaların fırçadan döküldüğü
1
şekliyle kaldığı bu formda ebrucunun ikinci bir müdahalesi yoktur. Hal böyle olunca burada
güzelliği belirleyen unsurlar, boyaların yüzeye eşit aralık ve büyüklüklerle düşmesini
sağlayacak olan dengeli fırça vuruşları ve renk ahengidir.
Öğrenilmesi kolay, ama güzelini yapmak zordur. Hemen bütün ebru formları aslında
battal ebrunun türevleridir. Battal ebruyu çok iyi bellemeden diğer formlara geçilmemeli, fırça
ve boya ayarlarına hâkimiyeti öğrettiği için de sabır ve azimle üzerinde çalışılmalıdır.

Ebru boyaları suya renk salmayan, suda erimeyen pigment boyalardır; zamanla dibe
çökerler. Bu yüzden de fırça, serpmek üzere her ele alındığında kavanozdaki boya iyice
karıştırılmalıdır. İyi karışmamış boyalar, yüzeye serpildiğinde renk tonunda dengesizlikler
oluşturarak, ebrumuzu bozacaktır. Pigmentlerin özgül ağırlıkları birbirinden farklıdır. Çivit
mavi, oksit yeşil gibi pigmentlerin özgül ağırlığı fazla, oksit sarı, aşı kırmızı, okra toprak
gibi renklerin ise özgül ağırlıkları daha azdır. Bu sebepten özgül ağırlığı fazla olan boyalar
dibe daha hızlı çökecek, karıştırmaya daha fazla ihtiyaç duyacaktır.

İlk ayarları yapılmış boyalarımızın en koyu olanını iyice karıştırdıktan sonra kavanozun
ağız kısmına fırçamızı sürerek fazla boyayı tahliye etmemiz gerekir. Hatta yeterli miktarda
tahliye olmazsa iki parmağımızla da fırçamızın uç kısmını sıkarak fazlalığını alabiliriz.
Büyük damlalar serpmek istersek fırçamızı az, küçük damlalar serpmek istersek çok
sıkmalıyız. Fırçamızı en ucundan tutup diğer elimizin avuç içine veya işaret parmağımızın
iç kısmına fırçanın kıla yakın yerini vurarak ve iki elimizi teknenin 15-20 cm. üstünde
dolaştırarak ilk rengimizi fazla olmamak kaydıyla yüzeye serpelim.

1 ŞEMSEDDİN SÂMİ, c. I., s, 295. Battal uygulaması

67
67