Page 4 - Dinler Tarihi 2. Ünite

DİNLER TARİHİ

Emeviler Dönemi (661-750) • Emevi Devleti yaklaşık bir asır yönetimde kaldı. İlk yılları karışıklıkların bastırılarak
devlet otoritesinin sağlanmasıyla geçti.
• I. Velîd Dönemi'nde Mâverâünnehir, Sind ve Endülüs’ün İslam topraklarına
katılmasıyla ülke sınırları, Türkistan’dan Fransa’nın içlerine, Kafkaslar’dan
Hindistan’a kadar genişledi.
• Ömer b. Abdülaziz İslam’ı tebliğe özel bir önem verdi. Bu yolla Kuzey Afrika’da
Berberîler ve Orta Asya’da Türkler arasında İslamiyet hızla yayıldı.
• Emevi Devleti’nin varlığına son veren Abbasiler, daha uzun süre yönetimde
kaldılar.
Abbasiler Dönemi (750-1258) • Batıda ve doğuda bağımsız veya yarı bağımsız birçok hanedanlık ortaya çıktı.

• 9. yüzyıldan itibaren nüfuz alanı başkent Bağdat ve çevresiyle sınırlı kaldı.
• Bu dönem yeni fetih hareketleri olmadı. Ancak ilim, kültür, edebiyat, felsefe
gibi alanlarda önemli çalışmalar yapıldı. Tercüme faaliyetlerine ağırlık verildi.

• Endülüs, Müslümanların 711-1491 yılları arasında hüküm sürdükleri İspanya
topraklarıdır.
• Endülüs Emevileri Dönemi (756-1031).
Endülüs (711-1492) • Benî Ahmer Emirliği (1238-1492). Hıristiyan istilasında kurtulup iki buçuk asır
ayakta kalabilmiştir. Endülüs’te İslam hâkimiyetinin son temsilcisidir.
• Endülüs Dönemi İslam medeniyetinin ilim, kültür, edebiyat, felsefe
gibi alanlarında zirvede olduğu bir dönemdi. Bu dönemde Endülüs
medreselerinde eğitim alan pek çok Batılı düşünür, Avrupa'nın skolastik
düşünceden kurtulmasında etkili oldu.
• Anadolu fethedildi ve İslamiyet burada yayıldı.
Selçuklular ve Osmanlılar Dönemi (11-20. yüzyıllar) • Sırasıyla Büyük Selçuklular, Anadolu Selçukluları, Anadolu beylikleri ve
• Miladi 11. yüzyıldan itibaren (1071 Malazgirt Savaşı) Türklerin Anadolu’ya gelişi
başladı.

Osmanlılar Anadolu’nun İslamlaşma sürecini tamamladı.
• Nizamiye medreselerinin kurulmasıyla birlikte İslam medeniyetinde pek çok
alanda öncü olan önemli alimler yetişti.
• Selçuklular ve Osmanlılar asırlar boyunca İslam dünyasının liderliğini yaptılar.
• İstanbul'un fethiyle birlikte Osmanlı İslam dünyasının siyasi ve askeri alanda
merkezi oldu; ilim, kültür, ve sanatta eşsiz eserler ortaya koydu.

• Hindistan, ilk kez Emeviler Dönemi'nde İslam’la tanıştı. Gazneliler, Gurlular,
Hindistan, Çin ve Endonezya’ya İslam’ın Girişi • Hindistan ve Çin’e İslamiyet’in girişi Arap ve İranlı tüccarlar vasıtasıyla oldu.
Delhi sultanları ve Babürlülerle buranın İslamlaşma süreci devam etti.
• Çin’in önce kıyı bölgelerine ticaret amacıyla gelen Müslümanlar yerli kadınlarla
evlenerek zamanla buraya yerleştiler ve kurdukları kolonilerle İslamiyet’in
yayılmasında rol oynadılar.
• İslamiyet, Endonezya adalarına Arap, İran ve Hint asıllı tüccarlar vasıtasıyla
girdi. Daha sonra ticaret, yerli kadınlarla evlilik ve tarikatlar vasıtasıyla hızla
yayıldı.
Kronolojik tarihçe için bk. : Azmi Özcan, “İslam: Doğuşu ve Yayılışı”, Türkiye Diyanet Vakfı
İslam Ansiklopedisi, C 23, s. 27; Talip Ayar, “İslam”, Dinler Tarihi El Kitabı, s. 208.

32