Page 15 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

1. Ünite BİLGİ VE İNANÇ

Bilgiyi başkalarına aktarırken insanın kendisi de bilginin gereğini yapmalıdır. Bir
ayette “Kitap’ı okuyup durduğunuz halde kendinizi unutur da başkalarına mı
iyilikle emredersiniz? Düşünmez misiniz?” buyrularak bilgi sahiplerine sorumlu-
44
lukları hatırlatılmaktadır.
Bilgi ahlakı, bilgiyi gizlememeyi gerektirir. İnsanları uyarmak ve bildiğini kim-
seden esirgememek ilim sahibinin temel görevlerindendir. Allah (c.c.) bir ayette
“Bunları, din adamları ve bilginler günah söz söylemekten ve haram yemekten
sakındırsalardı ya! Yapmakta oldukları şey ne kötüdür!” buyurarak bilgi sahip-
45
lerini uyarır.
Bilginin kişisel çıkarlara alet edilmesi de bilgi ahlakına ters düşer. Allah Teâlâ
bu konuyla ilgili olarak “Şüphesiz Tevrat’ı biz indirdik. İçinde bir hidayet, bir
nur vardır. (Allah’a) teslim olmuş nebiler, onunla Yahudilere hüküm verirlerdi.
Kendilerini Rabb’e adamış kimseler ile âlimler de öylece hükmederlerdi. Çünkü
bunlar Allah’ın kitabını korumakla görevlendirilmişlerdi. Onlar Tevrat’ın hak
olduğuna da şahit idiler. Şu hâlde, siz de insanlardan korkmayın, benden kor-
kun ve ayetlerimi az bir karşılığa değişmeyin...” buyurur. Hz. Peygamber de
46
“İlmi, âlimlere karşı övünmek, cahillerle münakaşa etmek ve insanların teveccühünü
kazanmak için öğrenmeyiniz. Kim böyle yaparsa o kimse ateştedir.” diyerek ikazda
47
bulunur.
Bilginin Kullanımı ve Muhafazası
Bilgi ahlakı, kullanımı ve muhafazası en az bilgiyi elde etmek kadar önemlidir.
Bilgi, kötü niyetli insanların eline geçtiğinde felakete dönüşebilmektedir. Özellikle
son iki yüzyılda insanlık bu sebepten büyük acılar çekmiştir. Savaşların yaşanması,
atom bombasının kullanılması, tabii kaynakların hızla yok edilmesi ve çevre fela-
ketleri bilginin kötüye kullanılmasının sonuçlarıdır.

BİLİYOR MUSUNUZ?

İslam dünyasında ilim öğrenmeye, bilgiye ve
âlimlere çok önem verilmiştir. Bunun bir yansı-
ması olarak ilim ve bilgi ahlakı konusunda pek
çok eser yazılmıştır. Bunlardan birisi de Burha-
neddin Ez-Zernûcî’nin yazdığı Talim'ül Müteal-
lim’dir. Bu eserde ilmin mahiyeti, ilme, hocaya
ve kitaba saygı, öğrenme ve öğretme metotları-
na dair bilgiler bulunmaktadır.

(bk. Mehmet Faruk Bayraktar, “Zernûcî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 44, s. 294-295.)

44 Bakara suresi, 44. ayet.
45 Mâide suresi, 63. ayet.
46 Mâide suresi, 44. ayet.
47 İbn Mâce, Sünnet, 23.
24