Page 3 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5. Ünite

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İTİKADİ, SİYASİ VE
5. ÜNİTE FIKHİ YORUMLAR

Ünitemize Hazırlanalım

1. İnsanların aynı konuda farklı düşünmelerinin sebepleri sizce neler olabilir?
2. Kur’an-ı Kerim’in 1400 yıllık süre zarfında hiç değişmemesine rağmen, günümüz-
de pek çok tefsir çalışmasının yapılmış olması sizce ne anlam ifade ediyor?
3. Mezhep kavramı size neyi çağrıştırıyor?

4. “Farklılıklarımız, zenginliğimizdir.” sözünden ne anlıyorsunuz?
5. Farklı düşünce ve yorumlara saygı duymak topluma neler kazandırır?

1. DİNÎ YORUM FARKLILIKLARININ SEBEPLERİ

Ayrı coğrafyalarda yaşayan insanların farklı düşüncelere sahip olmalarının
sebepleri nelerdir?

Din; Allah (c.c.) tarafından vahiy yoluyla gönderilen, insanları kendi özgür iradeleriyle
iyiye ve doğruya yöneltmeyi amaçlayan ilahi kurallar bütünüdür. Dinin amacı insanları,
1
kötülüklerden sakındırmak suretiyle onlara dünya ve ahiret mutluluğu sağlamaktır.
İnsanların düşünme ve anlama yetenekleri birbirinden farklıdır. İnsanın içinde bulunduğu
psikolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik şartlar, onun din anlayışı üzerinde etkili olur. Bu
durum, dinin farklı anlayış ve uygulama biçimlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
Din, Allah’ın (c.c.) peygamberler aracılığıyla insanlara gönderdiği ilahi mesajları içerirken
din anlayışı bu mesajların insanlar tarafından içinde bulundukları şartlara göre algılanma
ve yorumlanma biçimlerini ifade eder. Bundan dolayı din tek iken din anlayışları birden
çok olabilir. Çünkü din, vahye; dinin anlaşılması ise insanların algılarına ve yorumlarına
dayanır. Ayrıca din değişmez, din anlayışı değişebilir. Dolayısıyla dinin yanlış anlaşılmasın-
dan kaynaklanan sorunlar, dine mâl edilemez.

İslam dininin temel kaynakları Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamber’in sünnetidir. Hz. Pey-
gamber hayattayken Müslümanların inanç ve ibadet alanıyla ilgili tüm sorunlarına çözüm
getirdiği için Müslümanlar arasında dinî konularda farklılaşmaya sebep olacak görüş ayrı-
lıkları ortaya çıkmamıştır. Hz. Peygamber’in vefatından sonra İslam dini, Arap Yarımada-
sı dışında da çeşitli bölgeler ve toplumlar arasında hızla yayılmış, böylece Müslümanlar
farklı inanç, kültür, örf ve âdetlere mensup insanlarla karşılaşmışlardır. Yeni gelişmelerle
Müslümanlar arasında ortaya çıkan siyasi ve dinî sorunlar ile bu sorunlara üretilen çeşitli
çözümler, farklı yorumların ortaya çıkmasını da beraberinde getirmiştir. Yorum, ekol veya
mezhep; dinin anlaşılması ve uygulanmasıyla ilgili olarak zamanla ortaya çıkan fikrî ve
beşerî oluşumların genel adı olmuştur. 2

Müslümanlar arasında dinî konularla ilgili farklı yorumların ortaya çıkmasının birçok se-
bebi vardır. Bunların başında; insan unsuru, sosyal, kültürel ve coğrafi farklıklar ile dinî
metinlerin yorumlanmasındaki farklılıklar gelmektedir.
1 bk. Günay Tümer, “Din”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 9, s. 312-320.
2 bk. İlyas Üzüm, “Mezhep”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 29, s. 526-532.
114