Page 5 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 4. Ünite

Allah (c.c) insanı en güzel biçimde yarat-
mış, ona kendi ruhundan üflemiştir. Ona
10
11
iyilik ve kötülük bilgisini tanıtmış ve ter-
cihi insanın kendisine bırakmıştır. Bu konu
ayette şöyle belirtilmiştir: “Nefse ve ona
birtakım kabiliyetler verip de iyilik ve kö-
tülüklerini ilham edene yemin ederim ki
nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa
ermiş, Onu kötülüklere gömen de ziyan
etmiştir.’’ Böylece insan iyilik ve kötülük
12
yapmaya yatkın kabiliyette yaratılmıştır.
İyiliği de kötülüğü de seçmek onun irade- Görsel 4.3: İnsan hür iradesiyle hayatına yön verir.
sindedir. 13 Tercihlerinin sonuçlarına kendisi katlanır.
İslam düşüncesine göre insan, ruh ve bedenden oluşmaktadır. İnsan, beden sağlığını koru-
duğu gibi ruh sağlığını da korumak zorundadır.

3. AHLAK İLE TERBİYE ARASINDAKİ İLİŞKİ

“Terbiye aklın hocası, düşüncenin de rehberidir.” J. K. Lavater (1741-1801)

Terbiye, Arapça bir kelime olup ıslah etmek, düzene koymak, idare etmek, eğitmek ve
gözetmek anlamlarına gelir. Yüce Allah’ın isimlerinden olan “Rab” ile ilgilidir. Türkçede
daha çok eğitim yoluyla amaçlanan davranışları ortaya çıkarmak anlamında kullanılır.
14
Terbiye kelimesi dilimizde halen kullanılmakla birlikte, giderek bu kelimenin yerini eğitim
kelimesi almaya başlamıştır. Dilimizde bu iki kelime birçok yerde eş anlamlı olarak kulla-
nılmaktadır.
Ahlak eğitimi ise insanın beden, zihin ve ahlak bakımından geliştirilip olgunlaştırılmasına
denir. Ahlak eğitimi ilk önce ailede başlar, okul ve toplum içerisinde devam eder. 15
İnsanın ahlaki özellikleri, terbiye sonucunda değişebilir. İslam ahlak anlayışında insanın
peygamberler vasıtasıyla kötülüklerden temizlenerek iyilik sahibi olacağı ifade edilmiştir.
Ayette şöyle buyrulur: “Çünkü ümmîlere (bilmeyenlere) içlerinden, kendilerine ayet-
lerini okuyan, onları temizleyen, onlara Kitab’ı ve hikmeti öğreten bir peygamber
gönderen O’dur. Kuşkusuz onlar önceden apaçık bir sapıklık içindeydiler.” Bu ayette
16
Peygamber öğretici (muallim) olarak da vasıflandırılmıştır. Nitekim Hz. Peygamber, “Ben
muallim olarak gönderildim.’’ buyurmuştur.
17
Din ve ahlak, insanın yaratılışında var olan yüce duygulardır. İnsan, İslam ahlakının
öngördüğü terbiye ile yaratılışında var olan inanma duygusuna ve güzel ahlaka yönelmiş

10 bk. Tîn suresi, 4. ayet.
11 bk. Hicr suresi, 29. ayet.
12 Şems suresi,7-10. ayetler.
13 Fikret Karaman, İ. Karagöz; İ. Paçacı, M. Canbulat, A. Gelişgen, İ. Ural, Dinî Kavramlar Sözlüğü, s. 14.
14 Mustafa Öcal, Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodlar, s. 23.
15 Ziya Kazıcı; Halis Ayhan, “Talim ve Terbiye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 39, s. 515.
16 Cuma suresi, 2. ayet.
17 İbn Mâce, Sünnet, 17.
94