Page 3 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 4. Ünite
P. 3
4. ÜNİTE AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR
Ünitemize Hazırlanalım
1. Ahlakın kaynağı konusunda neler söyleyebilirsiniz?
2. Toplumumuzda var olan ahlak kurallarına örnekler veriniz.
3. Kendi tutum ve davranışlarınızı hiç eleştirdiğiniz oldu mu? Neden?
4. Ölçülü bir insan olmak için neler yapmak gerekir?
5. Davranışlarda ölçülü olmak kişiye ne kazandırır?
1. İSLAM AHLAKININ KONUSU VE GAYESİ
Ahlaklı insan deyince ne anlıyorsunuz?
Ahlak kelimesi, Arapça ‘hulk’ kelimesinin çoğuludur. Hulk, ‘tabiat, mizaç, huy ve karak-
ter’ gibi anlamlara gelir. Kur’an-ı Kerim’de ahlak kelimesi biri âdet, diğeri de ahlak ma-
nasında olmak üzere iki yerde geçmektedir. Arapçada insanın dış yapısı için ‘halk’, iç veya
1
manevi yapısı için ‘hulk’ kelimesi kullanılır. Kavram olarak ahlak ise insanın iyi veya kötü
olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri, huyları ve bunların etkisiyle ortaya
konan iradeli davranışlarının bütünüdür. 2
Ahlak, insanda yerleşmiş bulunan bir karakter yapısına işaret etmektedir. İnsanın düşünce
ve eylemlerini büyük çapta şekillendiren ahlak insanın sahip olduğu karakter yapısıdır.
Ahlak kurallarının bir kısmı çoğu insan tarafından evrensel doğrular olarak kabul görmüş-
tür. Bazı ahlaki kurallar ise toplumların kendi inanç, gelenek ve anlayışına göre şekillen-
miştir. Yalan söylemek, tüm insanlık tarafından kötü davranış olarak kabul edildiği için
evrensel ahlaka bir örnektir.
Varlıklar içerisinde ahlaken değerlendirme-
ye tabi olan, insandan başka bir varlık yok-
tur. İnsanın akıl sahibi olması, hür olması,
bir arada yaşama mecburiyetinde olması
gibi durumlar insanın yapıp ettiklerinin ah-
laki ölçülere göre değerlendirmesine sebep
olur.
Ahlak, din ve hukuk gibi disiplinler, yaptık-
ları düzenlemelerle insan hürriyetinin sınır- Görsel 4.1: İnsanlık ortak değerlerde buluşabilmelidir.
larını belirlerler. “Ayıp”, “günah” ve “yasak” kavramları, bir anlamda insan hürriyetinin
dini, ahlaki ve hukuki normlara göre düzenlenmesine zemin hazırlar. Ahlak, din ve huku-
kun düzenlemeleri sayesinde, insanların bir arada huzur içinde yaşamaları mümkün olur.
1 bk. Şuarâ suresi, 137. ayet; Kalem suresi, 4. ayet.
2 Mustafa Çağrıcı, İslam Düşüncesinde Ahlak, s. 4-7; Mustafa Çağrıcı, “Ahlak”, TDV İslam Ansiklopedisi, C
2, s. 1.
92
