Page 12 - Akaid 4. Ünite

MELEKLERE İMAN 4. Ünite

N NOT EDELİM

“De ki: İnsanların kalplerine vesvese sokan, (insan Allah’ı andığında) pusuya çeki-
len cin ve insan şeytanının şerrinden insanların Rabb’ine, insanların melikine (mut-
lak sahip ve hakimine) insanların ilahına sığınırım!”
(Nas suresi, 1-6. ayetler.)

5. Kur’an-ı Kerim’e Göre Şeytanlar

Sözlükte “uzaklaşmak, haktan ve hayırdan ayrılmak,” anlamındaki “ ن ط ش ” veya “öfke-
sinden yanıp tutuşmak” manasındaki “ ن ي ش ” kökünden türediği ileri sürülen şeytan kelimesi
“hayırdan ve rahmetten uzaklaşmış yaratık; yanıp helâke mâruz kalmış varlık” demektir. Şeytanı
57
َ
ifade etmek için kullanılan iblîs ise “ َ ســَلْبأ ” kökünden türemiş bir kelime olup sözlükte “hayırsız
olmak, hüsrana uğramak, şaşkınlığa düşmek, ümitsiz olmak” anlamlarına gelmektedir. Kelimenin
türediği fiil kökünün şeytanın özelliklerini nitelemesinden dolayı İblis şeytanın özel ismi olmuştur.
“...İblis ise cinlerdendi de Rabb’inin emri dışına çıktı...” ayetinde işaret edildiği gibi cin taifesin-
58
den olan iblis, onlar gibi ateşten yaratılmıştır. 59
Hz. Âdem’in yaratılmasından sonra Allah T TARTIŞALIM
(c.c), melekleri ve cinleri ona saygıya ve üstünlü-
ğünü kabule çağırmıştır. Fakat İblis, Âdem’e secde “Şeytanın hakimiyeti, ancak onu
etmeyi reddederek Allah’a (c.c) ilk isyan eden var- dost edinenlere ve onu Allah’a ortak
lık olmuştur. İblis, bu anlamda şeytanların öncüsü koşanlar üzerindedir.”
ve atasıdır.
(Nahl suresi, 100. ayet)
Şeytan kelimesiyle özel anlamda İblis, genel Yukarıdaki ayet dikkate alındığında
anlamda ise onun temsil ettiği kibir, isyan, azgın- şeytanın insan üzerindeki etkisinin
lık gibi birtakım kötü nitelikleri kendinde taşıyan neler olabileceğini tartışınız.
insan ve cin türünden birçok varlık ya da vasıf kas-
tedilir ki bunlar da şeytan olarak sembolize edilir.
Bu açıdan İblis tek olduğu halde Kur’an’da birçok yerde şeytanlar şeklinde ifade edilmektedir.
60
Şeytanın varlığı Kur’an ve hadislerle kesin olarak sabittir.
ِ
ِ
۪
ِ ِ
ِ
ِ
ِ
ن۪يرفاكْلا نم ناكو ربكتساو ىبَأ سيلبِإ َّلا اودجسف مدل اودجسا ةكئلمْلل انْلق ْذِإو
ُ
َ َ
َ
َ َ
َ
ُ
ُ
ْ َ
َ َ َ َ َ ْ َ ٰ َ ْ َ َ َ َ ُ ْ َ َ َ
“Hani biz meleklere (ve cinlere) ‘Âdem’e secde edin’ demiştik. İblis hariç hepsi secde ettiler.
O, yüz çevirdi ve büyüklük tasladı; böylece kâfirlerden oldu.” 61
Ayetten de anlaşıldığı gibi Allah’a (c.c) itaat ve ibadet edip melekler arasına katılan İblis, asa-
biyet duygusuyla hareket edip, kendisinin ateşten Âdem’in ise topraktan yaratıldığını ileri sürerek
Allah’ın (c.c) emrine karşı gelmiştir. Gurur ve kibre kapılıp kâfirlerden olmuştur. Hatasını anlayıp
tevbe ederek suçunu affettirme yoluna da gitmeyince, itaatsizliği ve kibri yüzünden Allah’ın (c.c)
lânetine uğrayarak katından kovulmuştur.
B BULALIM
A’râf suresi, 11-18. ayetlerini ve kısa açıklamalarını seçtiğiniz bir tefsirden okuyarak
İblis’in hangi gerekçelerle şeytanlaşma sürecine girdiğini ve buradan çıkaracağınız
sonuçları arkadaşlarınızla sınıfta paylaşınız.
57. İlyas Çelebi, “Şeytan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 9, s. 99-101.
58. Kehf suresi, 50. ayet
59. bk.Rahmân suresi,15. ayet.
60. bk.En’âm suresi, 112. ayet.
61. Bakara suresi, 34. ayet.
80