Page 9 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

1. Ünite BİLGİ VE İNANÇ

Salim Duyu Organları
İslam dinine göre bilgi edinme yol- YAZALIM
larından biri de herhangi bir etkenle
kendisine ait özelliğini kaybetmemiş Duyu organlarından bazılarının
bulunan işitme, görme, koku alma, (mesela göz ve kulak) olmaması
tatma ve dokunma duyularıdır. Aklın durumunda insanın ne tür zorluklarla
yanında duyu organları da insana veri- karşılaşabileceği üzerine düşünerek
len nimetlerdendir. Sağlıklı işleyen beş yaptığınız tespitleri defterinize
duyu insanın dışarıya açılan pencereleri yazınız.
gibidir. Duyular hem aklın değerlendi-
receği konularda hem de haberin insa-
na iletilmesi bakımından bilgiyi elde etme vasıtalarıdır.
Kur’an-ı Kerim’de görmek, işitmek, tatmak gibi duyularla ilgili birçok ifade var-
dır. “Allah, sizi analarınızın karnından, siz hiçbir şey bilmez durumda iken çıkar-
dı. Şükredesiniz diye size kulaklar, gözler ve kalpler verdi.” ayetinde insanın
25
bilmediklerini duyularıyla öğrenebileceğine işaret edilir. Yine başka bir ayette “Biz
insanı katışık bir nutfeden yaratmışızdır; onu deneriz; bu yüzden, onun işitme-
sini ve görmesini sağlamışızdır.” buyrularak duyulara dikkat çekilir.
26
İnsan gördüğü veya işittiği şey hakkında akıl yürütmeye ihtiyaç duymadan bilir.
İnsanın duyularla elde ettiği dolaysız bilgiler akıl yoluyla elde ettiği bilgilerden daha faz-
la kesinlik taşır. Yüce Allah bir ayette “Onlara, size vermediğimiz imkânlar vermiş
ve kulaklar, gözler ve kalpler bahşetmiştik ama Allah’ın ayetlerini bile bile inkâr
ettikleri için kulakları, gözleri ve kalpleri onlara bir fayda sağlamadı ve alaya al-
dıkları şeyler onları kuşatıp yok ediverdi.” buyurur. Başka bir ayette de “(Sana
27
karşı çıkanlar) hiç yeryüzünde dolaş-
madılar mı? Zira dolaşsalardı elbette YORUMLAYALIM
düşünecek kalpleri ve işitecek kulakları
olurdu. Ama gerçek şu ki gözler kör “Yol odur ki doğru vara
olmaz; lâkin göğüsler içindeki kalpler Göz odur ki Hak’kı göre
28
kör olur.” buyrulur. Bu ayetlerde görme Er odur alçakta dura
ve işitmeyle ulaşılan bilgilerin inkârının Yüceden bakan göz değil”
mümkün olmadığı ve insanı imana yönlen-
dirmesi gerektiği bildirilir. (Mustafa Tatçı, Yunus Emre Divanı, s. 132.)

Bilginin Kullanımında Dikkat
Edilmesi Gerekenler Yunus Emre’nin yukarıdaki şiirini
duyu organlarını doğru kullanma
Allah (c.c.), insandan duyularını kul- (* Mustafa Tatçı, Yunus Emre Divanı, s. 132,
açısından yorumlayınız.
lanarak çevresini ibret ve hayretle ince- Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991.)
lemesini ve akıl süzgecinden geçirerek
imana ulaşmasını ister. İnsan bilgiye bu üç kaynağın birlikte işleyişiyle varır. Bilgi
edinme yollarının hepsi birbiriyle irtibatlıdır. Alanları farklı olsa da yerli yerinde ve
beraber kullanılarak doğru bilgi, doğru inanç ve doğru davranışa ulaşılır.

25 Nahl suresi, 78. ayet.
26 İnsân Suresi, 2. ayet.
27 Ahkâf suresi, 26. ayet.
28 Hac suresi, 46. ayet.
18