Page 3 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

1. Ünite BİLGİ VE İNANÇ

1. İslam’da Bilgi Kaynakları

“… Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?..” (Zümer suresi, 9. ayet.)
ayetiyle anlatılmak istenen sizce nedir?
İnsan merak eden ve merakını gidermeye çalışan bir varlıktır. Kendisini, çevresi-
ni ve kâinatta olup biteni anlamak ister. Bunun için sorular sorar ve cevaplar arar.
Ulaştığı cevapların işine yarayıp yaramayacağını tetkik eder.

Varlıklar hakkında düşünen insan kendisi hakkında da düşünür. Bilgiyi ve bilgi-
sinin kaynağını sorgular. Bilginin kaynağını
bazen akılda bazen deneyde bazen de sez-
gide bulur. Çeşitli düşünme yöntemleri ge-
liştirir, bilimsel sonuçlara varır. Kimi zaman
ulaştığı gerçeklerden de şüphe eder ve tek-
rar tekrar sorgulamaya devam eder.
Felsefe dünyasında bilgi, insanın varlık-
ları tanıma, anlama ve bilme çabası sonu-
cunda ortaya çıkan netice şeklinde tanım-
lanmıştır. Yani bilgi, bilenle bilinen arasında İnsanı diğer varlıklardan ayıran düşünme ve
kurulan ilişkidir. Felsefecilere göre bilgi; dü- öğrenme özellikleridir.
şünme, algılama, anlama ve açıklama süreçle-
riyle oluşur. Bilgi türleri ise gündelik, dinsel,
teknik, sanatsal, bilimsel ve felsefî bilgi olmak üzere çeşitli kategorilere ayrılır.
Felsefe, kendisinin üç temel alanı olan varlık, bilgi ve değer konularına akılcı ve
şüpheci bir bakış açısıyla yaklaşır. Bilginin kaynağı hakkında filozofların yaklaşım-
ları birbirinden farklıdır. Doğru ve genel geçer bilgiye ulaşılabileceğini düşünen
filozoflar yanında bunun mümkün olmadığını savunan filozoflar da vardır. Bu fark-
lılıkla birlikte, felsefe alanında bilginin kaynağı genel olarak; akıl, duyular, deney,
gözlem ve sezgidir.
Bilim dünyasına göre bilgi, sebep sonuç ilişkisi içerisinde objektif, ölçülebilir,
gözlemlenebilir ve mantıksal olmalıdır. Bilgi gözlem ve deney yoluyla, teorilerin
doğruluğunun ispatlanması sonucunda ortaya çıkar. Bilgi konusunda, felsefenin
bütüncül bakış açısının aksine bilimin par-
çalı bir yaklaşımı vardır. Bilgi çeşitli alt BİLGİ KUTUSU
birimlere bölünerek incelenir. Bilgi; ma- el-Alîm: “Gerek
tematik, fizik, astronomi ve psikoloji gibi duyular âlemine
çeşitli bilim dalları altında ele alınır. gerekse duyularla
Son yüzyıllarda gelişen pozitivist bilim kavranılamayan
anlayışına göre bilinen tek gerçeklik bili- âleme ait her şeyi
min söylediği veya görebildiğidir. Evren- bütün ayrıntılarıyla
de her şey, sebep sonuç ilişkisi içerisinde bilen.” anlamında
bilinebilir. Bilim, eninde sonunda her şeyi Allah’ın (c.c.)
çözecek, evrende bilinmeyen hiçbir şey isimlerinden biri.
kalmayacaktır. Bu bakış açısı bazı bilim
adamlarını din ve metafizik gibi alanları dışlayacak kadar ileri götürmüştür. Oysa
bilim her ne kadar görünen âlemde insanlığa katkılar sunsa da dinin ve vahyin bi-
reysel ve toplumsal işlevlerini hiçbir zaman yerine getiremez.

12